- Nieuws
- Welkom
- Het Woud
-
Ambachten
- Alchemist
- Ambachtelijk St. Thomas Gilde >
- Bandweven >
- Bier brouwen
- Bode >
- Bontwerker >
- Boog maken
- Borduurwerk >
- Bourrelet maken
- Breien >
- Couvre-chef maken
- Drievingerwant
- Geneeskruiden
- Hoeden maken >
- Hout bewerken >
- Juwelier >
- Kaartweven
- Koperslager >
- Lantaarnmaker
- Leerwerk >
- losse mouwen
- Maliënmaker
- Mandenmaker
- Marktkooplui
- Ondergoed
- Pottenbakker >
- Riemensnijder
- Schilder
- Schoenmaker >
- Schrijver
- Tekenaar met zilverstift
- Tenten maken
- Torenblazer
- Trippenmaker
- Tuigenmaker >
- Wapensmid >
- Weven
- Wol verven
- Ark van Noach
-
Erfgoedbreed
- Aaltense Goor
- Achterhoekse vlag
- Buitenmuseum Lochem
- Cruydthof Ammersoyen
- Emilie und Hans Stratmans Stiftung
- Ere wie ere toekomt
- Heggenvlechters
- Heroïsche heilige
- Icoonlandschap 4
- Klooster Sibculo
- Kracht van kronieken
- Kroonluchter top 100
- Kruidentuin Stein
- Middeleeuwen in scherven
- Nijenbeek kasteelruïne
- Paradijstuin
- Roots of the Queen
- Stad Staverden
- De Hoge Berg, Texel
- De rode ridder
- De eenhoorn achterna
- Wapentableau
- Erepodium Maelwael
- Evenementenarchief
- Gouda 750 jaar Stad
- Getijdenboek
- Hertog Willem
- Historie van Gelre
-
Maelwael Lymborch
- Beeldtaal
- Crécy 1346
- Cryptisch schrift >
- Driekoningen
- Gebarentaal
- Gebr.van Lymborch
- Grassi's schetsboek
- Gulzigheid
- Handschoenen
- Hernoemd tot Van Lymborch
- Kindermoord
- Koudste maand
- Maand van Mars
- 1 Mei - lenterit
- Muzikaal onthaal
- Nieuwjaarsdag
- Nijmegen ca. 1400
- Paard en mens
- Pelgrimskruik
- Profiel-portretten
- Sergent d'armes.
- sprekende kleuren
- Steenbok
- toernooischild
- Valkenjacht vlnr
- Veelzijdige paarden
- Wanten
-
Maria van Gelre
- Jaarboek Kostuum 2019
- Biografie Marie d'Harcourt
- Ceintuur geborduurd
- Bruidsschat op de pof
- Eelt op je knieën
- Eerste Kerstdag
- Engelen bij Maria
- Gebedenboek Maria van Gelre
- Hand van de meester
- Hermelijn
- Hofmakerij in Gelre
- Hortus conclusus
- Houppelande
- Houppelande ontleed
- Imitatio Mariae
- Mariabeeld Renkum >
- Maria van Gelre on tour >
- Maria van Gelre's ceintuur
- Maria van Gelre's kerkschat
- Maria van Gelre's gordel
- Onder de loep nemen
- Paard en tuig
- Parel symboliek
- Pluim op je hoed
- Reinald IV
- Riem onder het hart
- Rozet van parels
- Ten voeten uit
- Zo blank als sneeuw
- Media
-
Onderzoek
- bellenville ook gelders
- Charles d'Orléans >
- DNA & eiwit research
- DNA / eiwit research 2
- Donor onbekend
- Elburg ideaalstad
- Festina lente
- Gouden zegel Karel IV
- Handgebaar
- Het Middeleeuwse Banket
- honi soit qui mal y pense
- In amazonezit
- Kroniek van Froissart
- Laudate
- Maria van Brabant
- Meisje met de parel
- Herder met hoorn
- Midwinterhoorn
- Sint Nicolaas
- Stekeligheden
- Vlindermadonna van dichtbij
- Vorstelijke bontmuts
- Vroom keramiek
- Wat een kers niet vermag
- Personages
- Projecten 2005-22
-
Publicaties
- Catalogus 'Ik, Maria van Gelre'
- Edelman Bedelman
- De gebroeders Van Limburg
- Guillaume Machaut
- Grondleggers schilderkunst
- De hand van de meester
- Jaarboek 2023
- Jaarboek Gelre CXI
- Kastelen in Gelderland
- Maelwael Van Lymborch
- The making of... Magazine 600
- Maria van Gelre 1380-1429
- Middeleeuws koken >
- Negen Besten
- Op reis en aan tafel met Katherina van Kleef 1417
- Stoute schoenen
- Het verleden op je bord
- Het Woud der Verwachting
- Ridders van Gelre >
- Symbolen van Gelre
- Valkenjacht
- Voor het noenmaal..
- Donateur worden
- Contact
- Nieuwsbrief
Benardus' bril
Onze bedelmonnik, de Franciscaan Benardus, is hofkapelaan bij de hertog van Gelre. In de kapel op kasteel Ammersoyen zal zijn stem regelmatig te horen zijn als hij uit een Getijdenboek gebeden in het Latijn zingt. Op zijn neus draagt hij een bril, een echte middeleeuwse bril. Die was in zijn tijd modern!
Mogelijk is de Nederlandse naam bril te herleiden tot Beryl, een transparante halfedelsteen, die door een Arabische arts en wiskundige Aboe Ali al-Hazin ibn al Haitham (965-1039) voor het eerst is gebruikt om er een halve bol van te slijpen. Deze geslepen Beryl kon als "leessteen" op een tekst gelegd de letters vergroten zodat iemand met beperkt zicht toch kon lezen.
De Arabische arts beschreef zijn ontdekking in een boek over optiek. Erazm Golek Vitello vertaalde dat boek in 1240 in het Latijn. Zo raakte de kennis van de breking van het licht door geslepen doorzichtig materiaal, zoals glas, bekend bij geleerden en geestelijken in Europa.
De Engelse Minderbroeder Roger Bacon beschreef in 1267 in zijn natuurwetenschappelijke boek Opus Major dat ‘het plaatsen van glazen bollen op een boek hem helpt met lezen. Ook grijsaards met zwakke ogen kunnen zo ook kleine letters op normale afstand lezen’.
Binnen de monnikenorden verspreidden zijn geschriften zich over de kloosters in Europa. Zo werd de leessteen een veelgebruikt optisch hulpmiddel, niet in het minst onder de monniken, die in de scriptoria van talrijke kloosters het penwerk verrichtten dat bij de productie van boeken volstrekt onmisbaar was. De stap naar de eerste bril was slechts een kwestie van tijd. Drie kandidaten strijden om de eer de eerste bril gemaakt te hebben. Om te beginnen de Italiaanse monnik Allessandro della Spina die in 1284 twee vergrootglazen in een houten frame monteerde en zo het eerste brilmontuur ontwierp. Salvarino d’Armati is de tweede. Op zijn graf uit 1317 in Florence staat hij als uitvinder van de bril vermeld. Tenslotte maakte de monnik Giordano di Rivato in een preek op 23 febr. 1305 melding van een ‘Occhiali’, oftewel bril. |
Het duurde echter wel een eeuw voor wij het gebruik van een bril noordelijk van de Alpen kunnen aantonen. In een altaarstuk van Conrad van Soest zien we zo'n bril. Hij wordt gehanteerd door een "lezende apostel" verdiept in zijn boek. Op de website van Maelwael Van Lymborch Studies is de actuele kennis hierover beschikbaar.
|
Afb. boven: Lezen / schrijven lukt beter met een bril.
Trudie Demoed kalligrafeert de tekst van Maryken van Nimweghen met ganzenveer op perkament. |
Afb. boven: De brildragende apostel die Conrad von Soest in een altaarstuk schilderde, geldt als de oudste afbeelding van een bril benoorden de Alpen (1403)
|
Meer informatie over dit evenement via www.middeleeuwsammersoyen.nl