De eenhoorn achterna

Gotische Kaarsenkroon Sint Walburgiskerk - Zutphen

Wie kent de legendarische eenhoorn niet?
Hij spreekt nog steeds tot de verbeelding dankzij films, games en speelgoed.

Ook in de Walburgiskerk te Zutphen is de eenhoorn te vinden. Hij laat zich zelfs tien maal zien in de bijzondere kaarsenkroon.

Wat doet hij daar en wat betekenen die andere figuren?

Het religieuze beeldverhaal

De kaarsenkroon is rond 1395 vervaardigd en is één van de zes Jeruzalemluchters die nog in Europa te vinden zijn.
Ze symboliseren het hemelse Jeruzalem, het ‘reisdoel’ van de middeleeuwse gelovige.

Het fundament

Met name de eerste verdieping van de kroon springt in het oog. Daar staan de namen van Jezus, Maria en de 12 apostelen. Zij vormen letterlijk en figuurlijk het fundament. Boven deze namen zien we 12 stroken, waarin allerlei bijzondere, soms geheimzinnige dingen gebeuren.

Eenhoorn in de hoofdrol

De hoofdrol is weggelegd voor de eenhoorn. We zien hem tien keer verschijnen; uniek in Europa. Wat doet hij daar?
Volgens de legende kon de eenhoorn alleen gevangen worden in de schoot van een maagd. Aangezien Christus dankzij de maagdelijke Maria op aarde kwam, werd hij met de eenhoorn vereenzelvigd.
De eenhoorn herinnerde de gelovige dus aan de menswording van Christus.

Kaarsenkroon naar Valkhof

Voor het eerst in ruim 600 jaar hangt de Kaarsenkroon niet in de Walburgiskerk te Zutphen, maar in Museum Het Valkhof in Nijmegen t/m 6 januari 2019.

Donderdag 27 september 2018 vond de verhuizing plaats.
De kwestie hoe dit gevaarte met een doorsnee van bijna 3.00 m. uit de kerk kon, was opgelost met het verwijderen van een handvol spieën. Zo konden het bovenste en het onderste deel van elkaar gescheiden worden.

Het reisvaardig maken van de Zutphense Kaarsenkroon is een vak apart, dat toevertrouwd is aan ervaren kunstverhuizers!

Wereldse scenes

Er vallen ook wereldse scenes op: een hertenjacht, een liefdespaar onder een boom en zelfs een dansgroep. Wat doen die in een kerk?

Hoofse liefde

Diverse dichtbundels rond 1400 roepen op tot een hoofse liefde en levenswijze als een geestelijke halte op de route naar God. De vrouw wordt hierbij op een voetstuk geplaatst. Zij heeft de kwaliteiten om mannen te beschaven. Dat zien we ook bij het hoofse paar onder de boom. Met een touw bedwingt de dame een gevaarlijke vogel, symbool voor aardse lusten. Voor het hoofse paar is de Verlossing nabij, gesymboliseerd door de eenhoorn en maagd in hetzelfde beeldvlak.

Beeldschoon smeedwerk

De kroon heeft nog niet alle geheimen prijs gegeven, maar als bezoeker van de expositie in het Museum Het Valkhof te Nijmegen krijgt men de unieke kans om dit zeldzame object van dichtbij nader te bekijken. Zo komt de religieuze mentaliteit aan het eind van de 14e eeuw prachtig tot zijn recht.

De Zutphense kaarsenkroon is beschreven en geduid door Aartje Bos-Oskam i.s.m. Hans Busio

Klik op de cover voor informatie...