Heks van Almen
|
Wie heeft altijd al geweten dat de eerste heksenverbranding van Nederland in Almen plaatsvond?
In de historie van Almen is 1472 wel één van de donkerste jaren. Als A.C.W. Staring er niet op had gezinspeeld in De Hoofdige Boer, dan was dit waar gebeurde verhaal wellicht in de vergetelheid geraakt. Het woord heks kwam destijds niet voor in onze woordenschat. Eigenlijk een Fremdkörper in onze taal, een Duits leenwoord met een misselijk makende bijsmaak. In werkelijkheid gaat het hier om des papen maghet of de meid van de pastoor. Mr. Elsje August de Meijer uit Almen kwam tientallen jaren geleden op de Wheme wonen een eeuwenoude boerderij buiten het dorp Almen. Zij kwam erachter dat die bewuste boerderij van meet af aan de Wheme / dus pastorie van Almen is geweest en daardoor betekenisvol. De emeritus rechter van Almelo rustte niet voor zij de onderste steen boven had en heeft tientallen jaren besteed aan een uitgebreid onderzoek. Aleydis blijkt anno 1472 jammerlijk te zijn omgekomen op de brandstapel in Almen voor de middeleeuwse dorpskerk. Daaraan vooraf gingen haar gevangenschap in een kerker te Zutphen en de folteringen die zij onderging. Alles is stuk voor stuk geboekstaafd net als de prijs van de metalen band en ketting waarmee zij werd geketend, ook het eten dat de beul kreeg naast z'n vergoeding. Daarmee leek dit hoofdstuk wel afgesloten, maar heel recent dook een tekst op uit het archief van de bisschop van Utrecht. De tekst die ontsnapt was aan ieders aandacht noemt Aleydis en Hendricus van Nyenhave. Bisschop Rudolphus van Diepholt verklaart zich bereid
om hem absolutie (=vergeving) te schenken voor het breken van zijn gelofte van zuiverheid door de vleselijke gemeenschap waar hij Aleydis aan blootgesteld had of omgekeerd. Dit moest aan het licht komen; de gemeenschap had de geboorte van een kind teweeg
gebracht. Hij zal geweten hebben dat dit niet te verbergen viel, ook niet omdat hij volgens de tekst als nobilis dominus een vrij edelman geweest moet zijn. Aangezien de bisschop in 1455 naar Osnabrück vertrok, kan deze affaire al eerder gedateerd worden. Een visitatie in 1472 vanuit Deventer werd Aleid noodlottig, de pastoor ging vrijuit. Maar daar bleef het niet bij. Heer Derick, pastoor van Almen, doet op 26 mei 1472 afstand van zijn ambt. Haar terechtstelling liet hem niet onverschillig. Ook al was hij diep getroffen, hij bleef wel in leven. |
Theatermakers Achterhoek gaat op tournee
door Nederland. Na Almen volgen Bredevoort, Onstwedde, Oudewater en Roermond! Na het succes van de afgelopen twee jaar is het voor Theatermakers Achterhoek een logische volgende stap om de voorstelling op andere plaatsen te gaan spelen waar ook mensen als heks verbrand zijn. Drie van de vier uitgekozen locaties waar men gaat spelen, hebben de twijfelachtige eer te behoren tot de top tien van meest belangwekkende plaatsen in Nederland ten tijde van de heksenvervolgingen. De vierde, Oudewater, speelde juist een grote rol in het bewijzen van de onschuld van potentiële heksen. "De Heks van Almen" komt de komende zomer op de planken op
Manja Bedner baseerde haar drama 'De Heks van Almen' mede op het historisch onderzoek dat Elsje August de Meijer deed naar 'des papen maghet', dienstmaagd van de pastoor van Almen. Zij staan voor de WEHME, ooit de pastorie.
|
RUDOLPHUS van Diepholt, bisschop van Utrecht tot 1455, schonk pastoor HENRICUS absolutie i.z. de vleselijke gemeenschap met ALEYDIS.