Paard en tuig
Sinterklaaspaard van Aalten / Winterswijk berijdbaar door Maria van Gelre
|
Hippisch Centrum De Achterhoek helpt Maria van Gelre verdient een schimmel te berijden die redelijk aan de maat is want zelf is is zij ook wel aardig lang uitgegroeid. In de meeste miniaturen waar amazones te paard zijn afgebeeld overheerst de schimmel. "Het Woud der Verwachting" blijkt over diverse schimmels te kunnen beschikken, maar van bescheiden formaat, die perfect passen in het middeleeuwse plaatje. Hoewel in verhouding tot de buitengewoon grote houppelande van hertogin Maria een maatje te klein. Het Sinterklaaspaard van Aalten / Winterswijk uit het Hippisch Centrum te IJzerlo voldoet in ieder opzicht aan de wensen. Een superbrave schimmel die elk jaar het tumult van de massa, muziekcorpsen, en de lange afhangende tabbaard van Sinterklaas in alle kalmte over zich heen laat komen. Een proefrit terwijl de bomen nog bladerloos de oprit omzomen, overtuigt ons van zijn capaciteiten. Met Pinksteren komt hij ook naar Ammersoyen en promoveert van paard van de bisschop tot paard van de hertogin van Gelre. |
Het nieuwe tuig voor het paard van de hertogin krijgt dezelfde maten als deze groene betuiging.
|
Marie d'Harcourt zal in amazonezit kasteel Ammersoyen binnenrijden
Sierteugel (detail), @ Ingrid Sanders, 2019
|
Voortuig harnachement, © Ingrid Sanders, 2019
|
Paard van Maria, hertogin van Gelre en Gulik en gravin van Zutphen krijgt een rood siertuig
|
Marie d'Harcourt kon in haar houppelande onmogelijk alleen uit de voeten. Haar slippendraagsters waren altijd onontbeerlijk. Voor de grotere afstanden was een paard ideaal. De Franse koning Charles VI organiseerde bij het huwelijk van zijn lievelingsnicht Marie d'Harcourt een jachtpartij. De valkenjacht was bij uitstek een adellijk tijdverdrijf. Het Valkhof in Nijmegen dankt zijn naam aan de eigen valkerij. Maria is vast en zeker te paard meegereden. |
Linksonder kan Reinald's portret zijn, miniatuur uit Maria's Gebedenboek.
|
Toen zijn schoonzuster Catharina overleed, kregen haar naaste medewerkers naar keuze een paard of een geldbedrag. In de boekerij van Reinald's opvolger, Arnold van Egmond, bevond zich het boek 'Hoe dat men peerde sol meistere', een instructieboek voor dressuur & africhting van paarden, mogelijk uit het bezit van Reinald IV, de man van Marie d'Harcourt. Op 9 / 10 juni komt zij te paard naar Ammersoyen om samen met Johanna van Brabant Pinksteren te vieren, het eerstelingenfeest. |
|
Reinald IV paardenfokker
Ook in de hertogdommen Gelre en Gulik en in de graafschap Zutphen waren getrainde paarden te vinden om van kasteel tot kasteel te reizen. Hertog Reinoud IV fokte paarden op zijn stalhouderij nabij de Dikke Tinne in Hattem, die hij persoonlijk africhtte. Ook op Warnsborn niet ver van kasteel Rosendael kregen jonge paarden een basistraining en werden ingereden. Zijn paarden genoten prestige en kwamen zelfs in Frankrijk terecht. Toen hij in 1423 in Hattem ziek werd, liet hij juist paarden monsteren voor de connétable de France die interesse had om paarden aan te schaffen. Hij is onderweg naar Rosendael bij Terlet onwel geworden, van zijn paard gestapt en overleden. |
|
|
Wie een houppelande draagt, wil paardrijden
Marie d'Harcourt kon in haar houppelande niet alleen uit de voeten. Hulp van slippendraagsters was altijd onontbeerlijk.
|
en het liefst op een brave witte schimmel...
Met Pinksteren komt Marie d'Harcourt in amazonezit te paard naar kasteel Ammersoyen en verblijft daar 9 / 10 juni '19.
|
Amazones uit het Visconti Tarotspel in dameszadel op witte schimmels
|
|
Amazones op schimmels contrasteren blauw & rood bij kleding/betuiging
Maria reed samen met het Kind in amazonezit op een ezel naar Egypte
Maria zit hier op een zogeheten rechtszadel, Jozef stapt door
Jozef, Maria en Jezus vluchten naar Egypte
Deze zilverstifttekening opgewerkt met pen en inkt, uit het getekende getijdenboek, door prof. Eberhard König toegeschreven aan de Gebr. van Lymborch, toont de vlucht naar Egypte. Volgens de legende buigt een boom zich zodat het gezin zich tegoed kan doen aan zijn vruchten. Een heidense god valt van zijn voetstuk dat in stukken breekt. De engel wijst de weg. De ezeldrijver brengt graan naar de molen om het te laten malen. Een jong ezeltje volgt de ezelin, zoals op Palmzondag, als Jezus Jeruzalem binnen rijdt.
|
Maria zit hier op een zogeheten linkszadel, Jozef kijkt om
De vlucht naar Egypte in Les Belles Heures
De miniatuur in Les Belles Heures toont in dezelfde richting dezelfde scène met dezelfde rolbezetting. De Heilige Familie, bestaande uit Jozef, Maria en Jezus, trekt met hun ezel door de Sinaï woestijn.
Hier ontbreken het stadje, de ezeldrijver met een zak graan en de molen, het ezeljong en de fruitboom die zijn vruchten schenkt. Ditmaal is de engel zeer gedetailleerd uitgewerkt. Dat geldt trouwens ook voor de kleding en de bepakking van Jozef, inclusief zijn pelgrimskruik en het halster waarmee de ezel wordt geleid. Een aardig detail zijn ook zijn blote benen die in hoge laarzen steken. Maria zit in amazonezit met de benen links van de hals van haar ezel, maar op de tekening heeft zij de benen rechts van de hals van de ezel. |