Rode schoenen, illustere dragers

Hertog Willem I van Gelre en de Franse koning Charles VI dragen rode schoenen op de miniatuur van de knieval van Willem in 1388. Getekend ca. 1460.

Chronique des Comtes de Hollande depuis les origines jusque à 1415. Afb. links Rooms-koning Willem, rechts Floris V. Getekend in 1456. Hs. B. 89420.

Paus Benedictus XVI droeg rode schoenen net als zijn voorgangers tot in de Middeleeuwen. Paus Franciscus koos zwarte schoenen met veters.

Rode schoenen waren zeer in de mode bij de hoogst geplaatsten in de 15de eeuw, zoals de Franse koning Charles VI draagt op de miniatuur met de knieval van hertog Willem I van Gelre, die niet voor hem onder doet. Zo te zien lijken de poulaines vele maten groter dan die van de koning; leeft Willem op grotere voet?
De naam poulaines verwijst naar Polen, in het Engels spreekt men van crackows, verwijzend naar Krakow.

De portretten van Rooms-koning Willem en Floris V, horen in een reeks van 24 portretten van graven van Holland, pentekeningen uit een manuscript in de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience, Antwerpen.
Het is een werkboek van de Heraut Gelre, Hendrik van Heessel, die in dienst was van keizer Sigismund en via andere keizers tenslotte in dienst kwam van Philips de Goede. Hij zou volgens de ontdekker van het manuscript, prof. W.van Anrooij, vóór 4-12-1437 Wapenkoning van de Ruwieren zijn geworden.

De rode schoentjes zijn ook het onderwerp van een sprookje van Hans Christiaan Andersen. Daaruit blijkt wel dat ze voorbehouden waren aan de elite, want een meisje van nederige komaf wordt door haar rode schoentjes gedwongen te blijven dansen. Als haar voetjes worden afgehakt dansen de schoenen verder.

De rode schoenen van hertog Willem I van Gelre zijn volledig met de hand gemaakt volgens het principe van de keerschoen. Grootste probleem is het binnenste buiten keren van de punten van deze poulaines. Maar voor onze vakbekwame schoenmaker een peuleschil.
Het zijn niet de makkelijkste instappers om te dragen en erop lopen ziet er eigenlijk best komisch uit.