- Nieuws
- Welkom
- Het Woud
-
Ambachten
- Alchemist
- Ambachtelijk St. Thomas Gilde >
- Bandweven >
- Bier brouwen
- Bode >
- Bontwerker >
- Boog maken
- Borduurwerk >
- Bourrelet maken
- Breien >
- Couvre-chef maken
- Drievingerwant
- Geneeskruiden
- Hoeden maken >
- Hout bewerken >
- Juwelier >
- Kaartweven
- Koperslager >
- Lantaarnmaker
- Leerwerk >
- losse mouwen
- Maliënmaker
- Mandenmaker
- Marktkooplui
- Ondergoed
- Pottenbakker >
- Riemensnijder
- Schilder
- Schoenmaker >
- Schrijver
- Tekenaar met zilverstift
- Tenten maken
- Torenblazer
- Trippenmaker
- Tuigenmaker >
- Wapensmid >
- Weven
- Wol verven
- Ark van Noach
-
Erfgoedbreed
- Aaltense Goor
- Achterhoekse vlag
- Buitenmuseum Lochem
- Cruydthof Ammersoyen
- Emilie und Hans Stratmans Stiftung
- Ere wie ere toekomt
- Heggenvlechters
- Heroïsche heilige
- Icoonlandschap 4
- Klooster Sibculo
- Kracht van kronieken
- Kroonluchter top 100
- Kruidentuin Stein
- Middeleeuwen in scherven
- Nijenbeek kasteelruïne
- Paradijstuin
- Roots of the Queen
- Stad Staverden
- De Hoge Berg, Texel
- De rode ridder
- De eenhoorn achterna
- Wapentableau
- Erepodium Maelwael
- Evenementenarchief
- Gouda 750 jaar Stad
- Getijdenboek
- Hertog Willem
- Historie van Gelre
-
Maelwael Lymborch
- Beeldtaal
- Crécy 1346
- Cryptisch schrift >
- Driekoningen
- Gebarentaal
- Gebr.van Lymborch
- Grassi's schetsboek
- Gulzigheid
- Handschoenen
- Hernoemd tot Van Lymborch
- Kindermoord
- Koudste maand
- Maand van Mars
- 1 Mei - lenterit
- Muzikaal onthaal
- Nieuwjaarsdag
- Nijmegen ca. 1400
- Paard en mens
- Pelgrimskruik
- Profiel-portretten
- Sergent d'armes.
- sprekende kleuren
- Steenbok
- toernooischild
- Valkenjacht vlnr
- Veelzijdige paarden
- Wanten
-
Maria van Gelre
- Jaarboek Kostuum 2019
- Biografie Marie d'Harcourt
- Ceintuur geborduurd
- Bruidsschat op de pof
- Eelt op je knieën
- Eerste Kerstdag
- Engelen bij Maria
- Gebedenboek Maria van Gelre
- Hand van de meester
- Hermelijn
- Hofmakerij in Gelre
- Hortus conclusus
- Houppelande
- Houppelande ontleed
- Imitatio Mariae
- Mariabeeld Renkum >
- Maria van Gelre on tour >
- Maria van Gelre's ceintuur
- Maria van Gelre's kerkschat
- Maria van Gelre's gordel
- Onder de loep nemen
- Paard en tuig
- Parel symboliek
- Pluim op je hoed
- Reinald IV
- Riem onder het hart
- Rozet van parels
- Ten voeten uit
- Zo blank als sneeuw
- Media
-
Onderzoek
- bellenville ook gelders
- Charles d'Orléans >
- DNA & eiwit research
- DNA / eiwit research 2
- Donor onbekend
- Elburg ideaalstad
- Festina lente
- Gouden zegel Karel IV
- Handgebaar
- Het Middeleeuwse Banket
- honi soit qui mal y pense
- In amazonezit
- Kroniek van Froissart
- Laudate
- Maria van Brabant
- Meisje met de parel
- Herder met hoorn
- Midwinterhoorn
- Sint Nicolaas
- Stekeligheden
- Vlindermadonna van dichtbij
- Vorstelijke bontmuts
- Vroom keramiek
- Wat een kers niet vermag
- Personages
- Projecten 2005-22
-
Publicaties
- Catalogus 'Ik, Maria van Gelre'
- Edelman Bedelman
- De gebroeders Van Limburg
- Guillaume Machaut
- Grondleggers schilderkunst
- De hand van de meester
- Jaarboek 2023
- Jaarboek Gelre CXI
- Kastelen in Gelderland
- Maelwael Van Lymborch
- The making of... Magazine 600
- Maria van Gelre 1380-1429
- Middeleeuws koken >
- Negen Besten
- Op reis en aan tafel met Katherina van Kleef 1417
- Stoute schoenen
- Het verleden op je bord
- Het Woud der Verwachting
- Ridders van Gelre >
- Symbolen van Gelre
- Valkenjacht
- Voor het noenmaal..
- Donateur worden
- Contact
- Nieuwsbrief
Schoenen valkenier
Schoenen voor de valkenier De hoge schoenen van de valkenier zoals die bij de valkenjacht van de Gebr. van Limburg te zien zijn, vallen op door de open voorzijde. Veel dienaren van de hertog van Berry, gekleed in een livrei van rood en bruin, dragen dezelfde schoenen. Misschien was het wel de confectie die hij aan zijn personeel uitdeelde, als een deel van het loon. Een bodemvondst van exact hetzelfde model zoals de schoenen in Les Tres Riches Heures kon onze schoenmaker niet vinden, maar wel een vergelijkbare hoge schoen met een openslaande voorkant in het boek Stepping Through Time. Daarop heeft hij zijn patroon kunnen baseren.
|
1. Het gereedschap waarmee de schoenen worden gemaakt: een snijmat, een mes, een els, bijenwas, twee zware stompe naalden en twee smalle, een potlood en linnen garen in twee diktes. Het gereedschap van de middeleeuwse schoenmaker verschilt hiervan. Zo gebruikte hij bijvoorbeeld de borstelige haren van een zwijn als naald en een speciaal bijlvormig mes voor het snijden van het leer. Zo'n mes staat afgebeeld in de plaat van de schoenmaker in het Mendelse Hausbuch (zie bijlage onderaan de pagina).
2. De patronen in het leer. De zool wordt uit dik leer gesneden (hier vijf millimeter), de bovenschoen van dunner en in dit geval donkerder leer. Dit leer is plantaardig gelooid en heeft daardoor de eigenschap dat het zacht wordt als het met water in contact komt. Dit is essentieel voor het maken van 15de-eeuwse keerschoenen.
3. Het garen wordt vóór het naaien door de was getrokken. Dit maakt het materiaal stroever en zorgt ervoor dat de linnen vezels goed bij elkaar blijven. Sommigen beweren zelfs dat het de waterdichtheid van het stiksel bevordert.
4. De zijnaad, die zich aan de binnenkant van de voet bevindt, is hier bijna klaar. Hij wordt met twee naalden en met een dubbele draad van het dunnere garen genaaid. Ieder gaatje wordt voorgestoken met de els.
5. Dit kleine lapje leer zorgt ervoor dat de hak extra stevigheid krijgt en dat de drager niet achter zijn zool stapt.
6. Hier is te zien dat het zojuist genaaide stiksel niet dóór het leer wordt gestoken maar alleen aan de binnenkant van de schoen zichtbaar is. Op die manier blijft de schoen tot op zekere hoogte waterbestendig. |
7. Bij de verbinding tussen de zool en de bovenschoen wordt de dikke zool op deze manier doorstoken. Niet dwars door het leer dus maar schuin door de zijkant. Op die manier blijft het dunne bovenleer van de grond en gaat daardoor langer mee.
8. Ook deze naad wordt met twee naalden, namelijk het zwaardere stel, en het dikke garen genaaid. Na elke steek wordt de draad strak getrokken zodat er geen kieren in de schoen kunnen ontstaan.
9. Hier is de rondom genaaide zool te zien. Het leer is vochtig om het leer soepeler te maken voor het stikken. Om de schoen te keren doorweekt de schoenmaker het leer nog eens extra goed.
10. De schoen is nu gekeerd en nog zacht van het water.
11, 12, 13 Hier zijn de schoenen droog en voorzien van veters. De valkenier zal ze passen vóórdat de schoenen worden gevet. Mochten ze te strak zijn, dan kan hij ze nat aantrekken en inlopen zodat het leer naar zijn voeten gaat staan. Ook het zwarten van het leer laat nog even op zich wachten.
|
Schoenmaker, houd je bij je leest
In het eerste Dodenboek (1425) van de Zwölfbrüderstiftung te Nürnberg zijn verschillende schoenmakers afgebeeld, die vóór 1414 zijn overleden. Ze staan in een werkplaats, meestal achter een werkbank. Er liggen gereedschappen, die bij het schoenmaken van pas komen. Een priem, een leest, een schaar, maar ook kant en klare schoenen en zelfs grote laarzen. Soms zijn die schoenen uitgestald, alsof de schoenmaker elk moment een klant kan verwachten. Je ziet hoe deze handwerkslieden in de late middeleeuwen hun ambacht uitoefenden. |
|
In alle gevallen zijn de schoenmakers afgebeeld, alsof ze nog aan het werk zijn. Eigenaardig, want we kijken naar mannen, die overleden zijn en in één van de huisjes hebben gewoond, die door de rijke Mendel in Neurenberg zijn gebouwd als onderkomen voor deze handwerkslieden om van onbezorgde oude dag te kunnen genieten.