Stichtse Landbrief Herdenking / Viering 2025 / 17 mei Utrecht
Bisschop Arnold van Horne ~ 17 mei 1375 ~ Stichtse Landbrief
Glas-in-lood raam (middengedeelte), Main Hall. Ontworpen door P.J.H Cuypers en uitgevoerd door de firma Nicolas en zn. Circa 1910.
Glas-in-lood-raam © kasteel De Haar, Haarzuilen / foto Arjan den Boer
Bisschop Arnold van Horne ~ 17 mei 1375 ~ Stichtse Landbrief
|
In kasteel de Haar te Haarzuilens bevindt zich een glas-in-lood raam waarop bisschop Arnold van Horne wordt afgebeeld met de representanten van de vijf Utrechtse kapittels, verbonden aan vijf grote kerken van de stad: de Dom in het midden, de andere vier als kerkenkruis er omheen. Op de andere ramen vertegenwoordigers van de Ridderschap van Utrecht, Utrecht stad en overige steden. De bisschop kreeg als landsheer van Utrecht in ruil voor medezeggenschap financiële & militaire steun. |
Aanleiding was het gebrek aan geld bij zijn benoeming, een structureel probleem. Ook de opvolgingsstrijd in het hertogdom Gelre tussen pretendent Mechteld van Gelre en haar neef Willem van Gulik dwong hem min of meer partij te kiezen. De bisschop stond aan de kant van Mechteld en streed met succes tegen Herbern van Putten. De bisschop verwoestte zijn kasteel Puttenstein. Dat lag aan de grens met het Oversticht, halverwege Elburg en Zwolle en ten zuiden van Kampen. |
Transisalania provincia vulgo Over-Yssel
Maker: N.ten Have; emendata A.F.de Wit. Uitg. Frederick de Wit in de Kalverstraat bij den Dam, Amsterdam. Kopergravure, gekleurd. 1660-1750.
Provincie Utrecht herdenkt en viert het ontstaan van de Staten in 1375
|
Het publiek kan zaterdag 17 mei op het Domplein een middeleeuwse markt bezoeken. Daar verzamelt zich een aantal keren een middeleeuwse stoet die de binnenstad van Utrecht gaat doorkruisen geleid door het gewapend escorte onder de kruisbanier van de Utrechtse bisschop. Een wit kruis gecombineerd met een rode achtergrond vormt immers het wapen van het bisdom. 
|
Wapenboek Gelre met het wapen van de bisschop van Utrecht plus enkele vazallen. f107v
Ooit hoorde Zutphen bij het bisdom Utrecht en was het oorspronkelijk zelfs een leengoed. Ook de Veluwe had eerder die status. Maar omstreeks 1300 waren Utrecht en de graafschap Zutphen (+ Gelre incl. de Veluwe) inmiddels gelijkwaardige buren. Rond 1309 hielp de bisschop Gwijde van Avesnes het Walburgis-kapittel van Zutphen bij een geschil dat waarschijnlijk heeft geleid tot een muurschildering, een ridder in wapenrusting. Hans Busio heeft er in onze website een boeiend artikel aan gewijd. Daarin wordt vermeld dat "deze ridder niet zozeer de bisschop zelf hoeft voor te stellen, maar kan bijvoorbeeld ook het bisdom als entiteit symboliseren."
De rode ridder geretoucheerd door Guus van Breugel. De originele gehavende fresco is in de Walburgiskerk te Zutphen zichtbaar.
|
Glas-in-lood raam (geheel), Main Hall. Ontworpen door P.J.H Cuypers en uitgevoerd door de firma Nicolas en zn. Circa 1910.