Tenten maken
Knieval van hertog Willem I van Gelre voor de Franse koning Charles VI in 1388, miniatuur in de Kroniek van Jean Froissart, KB 24
Op alle middeleeuwse festivals zijn tenten en luifels te vinden. In hoeverre zijn die tenten / luifels gebaseerd op historische voorgangers? Laten we even goed kijken naar de paviljoententen op de miniatuur in de Kroniek van Jean Froissart in het Middelnederlands uit de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag, die de "knieval van hertog Willem I van Gelre voor de Franse koning Charles VI in 1388" verbeeldt.
Wie ooit zelf een tent bouwde, valt direct op dat de miniatuur feilloos de stofbreedte van het tentdoek laat zien. Die breedte werd bepaald door het weeftoestel of het weefraam waarop men weefde, dat wil zeggen 60 à 75 cm. Leveranciers van middeleeuwse replica tenten houden zich daar absoluut niet aan. Het gaat om linnen; katoen bestond wel, maar was te kort van vezel om tot tentdoek verwerkt te worden. Sommige leveranciers bieden de koper zelf de kans voor linnen of voor katoen te kiezen. Katoen is meestal goedkoper dan het originele linnen!
Nog een opvallend detail zijn de lijnen die de tenten op spanning houden, scheerlijnen die blijkbaar van touw zijn gemaakt. Touwslagers hadden hun intrede al gedaan. Pakweg een meter boven de grond is het touw verknoopt in drieën, wat voor de stormvastheid moest zorgen. Dit verschijnsel kom je vrijwel nooit bij replica tenten tegen. Ook is duidelijk dat de scheerlijnen niet zijn vastgezet met metalen pinnen, maar met pinnen van hout.
Wie ooit zelf een tent bouwde, valt direct op dat de miniatuur feilloos de stofbreedte van het tentdoek laat zien. Die breedte werd bepaald door het weeftoestel of het weefraam waarop men weefde, dat wil zeggen 60 à 75 cm. Leveranciers van middeleeuwse replica tenten houden zich daar absoluut niet aan. Het gaat om linnen; katoen bestond wel, maar was te kort van vezel om tot tentdoek verwerkt te worden. Sommige leveranciers bieden de koper zelf de kans voor linnen of voor katoen te kiezen. Katoen is meestal goedkoper dan het originele linnen!
Nog een opvallend detail zijn de lijnen die de tenten op spanning houden, scheerlijnen die blijkbaar van touw zijn gemaakt. Touwslagers hadden hun intrede al gedaan. Pakweg een meter boven de grond is het touw verknoopt in drieën, wat voor de stormvastheid moest zorgen. Dit verschijnsel kom je vrijwel nooit bij replica tenten tegen. Ook is duidelijk dat de scheerlijnen niet zijn vastgezet met metalen pinnen, maar met pinnen van hout.
Luifeltent volgens een detail uit de Berner Chronik 1474
Ook de afbeelding uit de Berner Kroniek van 1474 maakt van de stofbreedte geen geheim. Het aardige van deze luifeltent is de constructie van de houten palen die van bovenaan van schoren zijn voorzien. Dit model dient Het Woud der Verwachting tot voorbeeld.
Miniatuur van Jean le Tavernier in Conquêtes et chroniques de Charlesmagne vers 1458-1460 {veroveringen en kronieken van Karel de Grote tot 1458-1460).
|
Philips de Goede krijgt een boek van Bertrandon de la Broquière bij de overwinning bij Mussy l'Evêque. Miniatuur (detail) van Jean Miélot (?), c. 1450-75. Uit: Bertrandon's Voyage d'Outremer. Paris, Bibliothèque nationale, Ms. Français 9087, fol. 152v
Op de meeste middeleeuwse kampementen komen we gekleurde tenten tegen, vaak tweekleurig, feestelijk dat wel, maar op miniaturen zo goed als onvindbaar. Uitzonderingen daargelaten, zoals in de miniatuur hierboven. Zie het blauw-gele dak van de tent links en de geheel rode tent achter de witte schimmel. De miniatuur wordt gedateerd tussen 1450 - 1475. Ook op de miniatuur links is een rode tent deels zichtbaar aan de linkerkant. Klein detail: de tafelkleden hebben de blauw ingeweven rand van tafellinnen uit Perugia!
|
Technische werktekening van een luifeltent ontworpen voor Het Woud der Verwachting naar het voorbeeld uit de Berner Chronik, 1474.