VASTENTIJD / genieten van 'valse vis'
Christianne Muusers met een apart recept uit de Late Middeleeuwen
Benedictus & monniken eten vis, groente en brood. Fresco, Giovanni Antonio Bazzi, 1505-08, klooster Monte Oliveto Maggiore, Siena
|
De Vastentijd duurt van Aswoensdag t/m Stille Zaterdag
Tijdens de vasten eet men geen vlees, geen eieren en geen zuivelproducten. De Vastentijd begint na Carnaval op Aswoensdag en duurt tot zaterdag voor Pasen 12.00 uur, in totaal 40 dagen, gelijk aan de tijd die Jezus doorbracht in de woestijn, zondagen niet meegerekend. En de 40 jaar die het volk Israël in de woestijn doorbracht voor het Beloofde Land werd bereikt. Het is een tijd van inkeer, berouw en boete. Een tijd om in het reine te komen met jezelf, elk medemens, het milieu de wereld en met God. |
Voor de middeleeuwers was vlees taboe. Het wakkert lustgevoelens op en verhit het gemoed. Groente, granen, peulvruchten en fruit kon men gerust eten. Eieren en zuivel weer niet. Vis was als afkoelend voedsel geoorloofd. De zondvloed, die als straf de mensheid, de aarde en alle levende wezens trof, schaadde de vissen niet en terecht. Want aan de verwording van de aarde en de mensheid waren zij onschuldig.
|
Origineel recept + vertaling van Christianne Muusers:
Om gheuormde wijs te maken in die wasten: stoet jn enen mortijer vijf of sees appellen schon gheschelt sonder kersel huijs ende doter jnne van ghestoten amandellen of gheroost pepercock met een luttel sofferaens ende backt dese jn olye of mackt groten wijs backse gheuerwet ende van gheghat jnden ouen Om gevormde vis te maken in de vastentijd: Stamp in een vijzel vijf of zes appels, geschild zonder klokhuis, doe er suiker bij en gember en kaneel, en wat fijngestampte amandelen of geroosterde peperkoek met een beetje saffraan. Bak dit in olie, of maak een grote vis in de oven, gekleurd en met wat gaten erin. |
|
V A L S E V I S
I N G R E D I Ë N T E N
Voor het deeg 500 gr bloem 125 gr neutrale olie 3 eetl gemalen amandelen 2½ dl water 1 tl zout eventueel wat saffraandraadjes eventueel geschaafde of hele amandelen voor ‘schubben’ Voor de vulling 3 appels (zonder klokhuis en schil) 90 gr suiker 1 tl gember ½ tl kaneel ½ tl saffraandraadjes 2 tot 4 plakken peperkoek, licht geroosterd en verkruimeld, of 40 tot 80 gr gemalen amandelen |
Vismarkt te Antwerpen, Frans Snijders, 1579-1657, Coll. Snijders Rockox Huis
|
|
Voorbereiding
Bereid het deeg – Meng alle ingrediënten voor het deeg goed door elkaar. De hoeveelheden zijn maar indicaties, het kan zijn dat je bloem of water moet toevoegen, afhankelijk van of het deeg te plakkerig of juist te korrelig blijft. Kneed tot er een homogeen deeg is gevormd, glad, elastisch en niet plakkerig.
|
Dek het goed af en laat het een uurtje rusten in de koelkast. Haal het een half uur vóór het uitrollen weer uit de koelkast. De saffraan geeft het deeg, dat wat bleek blijft, een mooi kleurtje. Maak de vulling – Rasp de appels op een grove rasp en laat dit goed uitlekken, vermeng ze met de overige ingrediënten. |
|
|
Bereiding
Verwarm de oven voor op 200 °C. Verdeel het deeg in twee porties. Rol het eerste deel uit tot een ovaal. Snijd daar de vorm van een vis uit. Het is handig als je de vis nu op de bakplaat legt, dan hoef je hem straks niet meer te verplaatsen. Strooi paneermeel of geroosterde broodkruimels of bloem over de deeglap. Leg de vulling op de vis, houd afstand van de randen. Rol het tweede deel uit tot een ovaal en snijd daar een iets kleinere vis uit. Maak twee ronde gaten in de bovenste deeglap van de vis: één waar z’n oog zou zitten, en eentje in de buurt van z’n staart. Leg de tweede deeglap over de vulling en vouw de rand van de onderste vis naar boven op het deksel. Druk goed aan. Je kunt de nepvis wat echter maken door met overgebleven deeg of geschaafde amandelen kieuwen en schubben te maken. Zet de vis in het midden van de oven, en bak hem in 45 tot 60 minuten gaar.
Aan de foto's kun je zien dat de opgegeven hoeveelheid in ons geval voldoende was voor vier "lekkerbekjes".
Verwarm de oven voor op 200 °C. Verdeel het deeg in twee porties. Rol het eerste deel uit tot een ovaal. Snijd daar de vorm van een vis uit. Het is handig als je de vis nu op de bakplaat legt, dan hoef je hem straks niet meer te verplaatsen. Strooi paneermeel of geroosterde broodkruimels of bloem over de deeglap. Leg de vulling op de vis, houd afstand van de randen. Rol het tweede deel uit tot een ovaal en snijd daar een iets kleinere vis uit. Maak twee ronde gaten in de bovenste deeglap van de vis: één waar z’n oog zou zitten, en eentje in de buurt van z’n staart. Leg de tweede deeglap over de vulling en vouw de rand van de onderste vis naar boven op het deksel. Druk goed aan. Je kunt de nepvis wat echter maken door met overgebleven deeg of geschaafde amandelen kieuwen en schubben te maken. Zet de vis in het midden van de oven, en bak hem in 45 tot 60 minuten gaar.
Aan de foto's kun je zien dat de opgegeven hoeveelheid in ons geval voldoende was voor vier "lekkerbekjes".