Aalmoestasje

Catharina van Kleef vrijgevig vereeuwigd

Katharina van Kleef afgebeeld in haar eigen Getijdenboek ca. 1440

In haar Getijdenboek is Catharina van Kleef afgebeeld terwijl zij drie arme drommels een aalmoes geeft. Op haar aumonière lezen we CD. Letters die verwijzen naar Catharina. Het is een afkorting van haar naam en status: Catharina Duchesse = Catharina hertogin.
De Meester van het Getijdenboek van Catharina van Kleef is alleen onder zijn noodnaam bekend.

Catharina van Kleef is in haar Getijdenboek drie maal te zien. Hierboven geeft ze aalmoezen, elders knielt ze voor de Madonna en nogmaals voor Jezus als Gekruisigde. Mocht zij hierboven ook de gevangene bezoeken, dan zou dit haar vierde portret zijn.

Aumônière (replica) naar de afbeelding in het Getijdenboek van Catharina van Kleef. Collectie Museum Het Valkhof, Nijmegen

Katharina of Catharina

In de catalogus van de expositie bleef de vraag naar de betekenis van de letters CD op het tasje van Catharina onbeantwoord. Omdat zij ooit eigenhandig haar naam als Katharina met een K schreef, is besloten om die schrijfwijze te volgen. Ook las men de eerste letter niet als C maar als E. Voor kalligraaf Trudie Demoed stond echter vast dat deze letter op de miniatuur in haar Getijdenboek een C moest zijn. Onze conclusie dat hier de naam en status van de hertogin zijn bedoeld was terecht.
Andere memoralia tonen aan dat zij religie en cultuur hoog achtte.

Statiekleed van rood zijdefluweel, replica naar de afbeelding in het Getijdenboek van Catharina van Kleef. Collectie Museum Het Valkhof, Nijmegen

Statiegewaad megaklus

Het atelier van Het Woud der Verwachting nam de reconstructie van het statiekleed van hertogin Catharina van Kleef ter hand op verzoek van Museum Het Valkhof. Bovenstaande foto is genomen in de expositie in het museum zelf. Zij draagt onder het gewaad van rood zijdefluweel een japon van goudbrokaat. De hermelijnen voering is van kunstbont, maar is verknipt tot het formaat van echte hermelijnen en opnieuw genaaid tot een geheel inclusief de zwarte staartjes. Dit statiekleed is ook in Pierpont Morgan Library & Museum, New York geëxposeerd.

Bloedkoralen ketting met kruisje en aumonière met letters CD in gouddraad geborduurd, afb. in het Getijdenboek. Coll.Pierpont Morgan Library & Museum

Werken van barmhartigheid

Op de pagina waar wij hertogin Catharina zien afgebeeld terwijl zij drie arme drommels een aalmoes geeft, staat een tweede afbeelding onderaan. Hier krijgt een gevangene bezoek, hetgeen net als het geven van aalmoezen behoort tot de 7 goede werken.
We zien boven het hoofd van de hertogin een duif zweven, als symbool van de Heilige Geest.
De miniaturist geeft zo aan dat zij niet uit zichzelf tot zo'n goede daad kwam, maar door de werking van de H.Geest. In 1470 stichtte ze een vicarie voor vier missen in de Nicolaaskapel op het Valkhof.

Klik voor meer informatie op Gebroeders van Limburg Festival