Kaartweven

Kaartweven voor een ceintuur

Zo creëert men met kleurige wol via het kaartweven een fijne ceintuur. De kaartjes zijn voorzien van gaatjes waar wollen draden doorheen zijn gespannen. Om het middel van de kaartweefster zit een riem.
Het ene uiteinde van de bundel draden is er aan vastgeknoopt, het andere eind aan een deurknop.
Na elke draai van de kaarten gaat de draad erdoorheen; inslag na inslag groeit de ceintuur.

Tabletweaving

Never a dull moment at the atelier of “Het Woud der Verwachting”. There’s a lot of work to be done.
One of the ladies fastened some woolen threads to a belt around her waist, and the other end to a doorhandle. In between a pack of tablets with 4 holes each was used to manipulate the threads, while another thread has been woven through this bunch. This ravishing woolen band was produced, suitable for an edging on a medieval gown.

Grafvondsten onderzocht

Dankzij archeologisch onderzoek, ondermeer op gang gebracht door grafvondsten in middeleeuwse kerken, kwam textiel tevoorschijn waar handwerktechnieken aan het licht kwamen, die sinds eeuwen niet meer in gebruik waren.
Een schitterend voorbeeld vormen onderdelen van de manipel van St. Cuthbert. Oorspronkelijk berustte zijn stoffelijk overschot in de abdij van Lindisfarne, waar hij eind 7de eeuw was overleden. Zowel in de 8ste als in de 9de eeuw werd deze kloostergemeenschap geplunderd door Vikingen. Daarna vertrokken de monniken en kwam zijn tombe terecht in Durham. Sind de 19de eeuw is wat resteerde onderzocht en tenslotte in 1956 gepubliceerd.
De kaartgeweven delen van zijn manipel, die met soumak stiksel en borduurwerk zijn opgewerkt dateren uit begin 10de eeuw.

Kaartweeftechniek steenoud

Egypte lijkt de oudste papieren te hebben als het gaat om het begin van het kaartweven. Omstreeks 4.000 - 2.000 voor Chr. heeft die weeftechniek in Egypte gebloeid.
Sindsdien duikt het kaartweven op in Noord-Afrika, Europa, Azië, IJsland, Scandinavië, Rusland en China. De toepassing stokte eind 16de eeuw.
De kaarten zijn van uiteenlopende materialen gemaakt, ondermeer van steen, hout, been, hoorn, schildpad, ivoor, leer, vishuid en perkament. Men verwerkte wol, linnen, zijde, gesponnen goud en bereikte met behulp van goud- en zilverdraad brokaateffecten. Soms verwerkte men mensenhaar.

Bamberg, 12de eeuw, compleet in kaartweeftechniek gekopieerd door Andrea Wagner.

Het verschil tussen kaart- en band- weven is te zien aan de achterkant en de voorkant van het weefsel. Aan het einde van de 8ste eeuw is aan het hof van Karel de Grote de zijde geïntroduceerd en ook het kaartweven raakte in zwang. Het lijkt er op dat de techniek aan het keizerlijk hof zowel door vaklui als door dames werd toegepast. Zelfs onder de boeren raakte de techniek wijd verbreid.
Enkele musea beschikken over de topstukken. Bepaald spectaculair is de vondst aan boord van het Osebergschip ca. 850 na Chr.
Daar zijn weefsels samen met een compleet toestel aangetroffen met banden in wording en gereed, nu te zien in het Osebergmuseum aan de haven in Oslo.

Stola, kaartweefsel, zijde en metaal, Latijnse inscripties, flossen uiteinden met miniatuur kralen sierwerk, Sicilië of Duitsland, 13e eeuw, V&A Museum

Stola (detail), kaartweeftechniek, borduurwerk, zijde, flossen uiteinde met miniatuur kralen sierwerk, Sicilië of Duitsland, 13e eeuw,V&A Museum

Deel manipel van St Cuthbert, kaartweefsel, opgewerkt met soumak stiksel en borduurwerk, 909-916.