Het Woud der Verwachting
  • Nieuws
  • Welkom
  • Het Woud
    • Wilma Makkink lintje
    • Berry Bijkerman i.m.
    • Paul Kluwer i.m.
    • Marlies Ursem afscheid
    • Ben Wagenvoort afscheid
    • Rob van Zijll de Jong
    • Henk Demoed
  • Agenda 2023
    • De heks van Almen
    • Slag om Altena
    • Welkom in 2023
  • Ambachten
    • Alchemist
    • Ambachtelijk St. Thomas Gilde >
      • Koeriersschaak
    • Bandweven >
      • Bandweven 2
    • Bier brouwen
    • Bode >
      • Bode te paard
    • Bontwerker >
      • Nepbont
    • Boog maken
    • Borduurwerk >
      • Aalmoestasje
    • Bourrelet maken
    • Breien >
      • Gebreid of niet gebreid 1
      • Gebreid of niet gebreid 2
      • Gebreid of niet gebreid 3
      • Gebreid of niet gebreid 4
      • Gebreid of niet gebreid 5
      • Gebreid of niet gebreid 6
      • Gebreid of niet gebreid 7
    • Couvre-chef maken
    • Drievingerwant
    • Geneeskruiden
    • Hoeden maken >
      • Muts vilten
      • Robin Hood hoedje
    • Hout bewerken >
      • Dagobert
      • Kist maken
    • Juwelier >
      • Sieraden
    • Kaartweven
    • Koperslager >
      • Messing schotel
    • Lantaarnmaker
    • Leerwerk
    • Maliënmaker
    • Mandenmaker
    • Marktkooplui
    • Ondergoed
    • Pottenbakker >
      • Albarello
      • Pelgrimeren
      • Pelgrimshoorn
      • Pottenbakkersdraaischijf
      • Puntneus voor pottenkijkers
      • Steengoed
      • Vuurstolp
      • Voor hetere vuren staan
    • Riemensnijder
    • Schoenmaker >
      • Passende schoenen
      • Schoenen valkenier
    • Schrijver
    • Tekenaar met zilverstift
    • Tenten maken
    • Torenblazer
    • Trippenmaker
    • Tuigenmaker >
      • Harnachement 1
      • Harnachement 2
    • Wapensmid >
      • Replica
    • Weven
    • Wol verven
  • Ark van Noach
    • Keeshond
    • Le grand noir du Berry
    • Molossos >
      • Landseer
    • Natte neuzen
    • Nederlandse landgeit
    • Ouessant, fotogeniek schaap
    • Witte paarden parade
    • Twentse landgans
    • De zwarte prins
  • Educatief aanbod
    • TERUGBLIK 2021
    • Stripboek Gelre
    • Ontmoet middeleeuwers
    • Alles op één kaart
    • Mijn leeren is speelen
    • Onze held in harnas
    • Spelenderwijs
    • Middeleeuwen in 3D
    • Het Woud in 3D-film
    • Vrouwen van Nu - Eefde
    • Wildenborchse vrouwenclub
  • Erfgoedbreed
    • Aaltense Goor
    • Achterhoekse vlag
    • Buitenmuseum Lochem
    • Cruydthof Ammersoyen
    • Emilie und Hans Stratmans Stiftung
    • Ere wie ere toekomt
    • Heggenvlechters
    • Heroïsche heilige
    • Kracht van kronieken
    • Kroonluchter top 100
    • Kruidentuin Stein
    • Nijenbeek kasteelruïne
    • Roots of the Queen
    • Stad Staverden
    • De Hoge Berg, Texel
    • De rode ridder
    • De eenhoorn achterna
  • Erepodium Maelwael
    • Passion
    • Nijmegen bakermat
    • In vol ornaat
    • Maelwael in Rijksmuseum
    • Beeldhouwers voor Bourgogne
    • Sprakeloze monnik
  • Evenementenarchief
    • Drie standen
    • Haus Ingenray -Geldern
    • Kostuumpresentatie
    • Terugblik AMB '19
    • De zot gekroond
    • Ridders Oude Wand
    • Eendaags Pop-Up Museum
    • Terugblik AMB '17 >
      • Datura Medieval Music
      • leringh & vermaeck
      • Pinksteren-kasteeldagen
      • Wagenspel Ammersoyen
    • Handel en Hanze
    • 2016 GvLimburg Festival >
      • 2016 Gebr.v.Limburg - foto's
      • 2016 Blyde Incomst - foto's
      • 2016 GvL - hertogelijke garde
      • 2016 Druivenoogst - foto's
      • 2016 middeleeuwse smulparij - foto's
    • 2016-10-08 Gelredag / Koningsweg
    • 2016-10-07 Archeohotspot Arnhem
    • 2016 Ammersoyen Middeleeuws Bewoond >
      • AMB 2016
      • Spelen op Ammersoyen
      • Klinken op Johanna
      • Kinderspeurtocht
      • Verhalen op Ammersoyen
      • Duiven lossen
      • Tijdverdrijf op Ammersoyen
      • Jonkvrouw worden?
      • Hoe word je ridder?
    • 2015 GvLimburg Festival
    • 2015 - Welkom op Ammersoyen
    • 2013 Gebroeders van Limburg Festival
    • 2013 Loop der Tijden
    • 2013 Het blijft toch familie
    • 2013 Project Middeleeuwen
    • 2013 Kasteel Ammersoijen
  • Gouda 750 jaar Stad
    • Ter ere van Gouda
    • Ter ere van Gouda 2
  • Getijdenboek
    • Getijdenboek TEFAF (2)
    • Getijdenboek TEFAF (1)
    • Psalter-Van Meurs
    • The Tenschert Hours
    • Maastrichter Getijdenboek
  • Hertog Willem
    • Brak Willem een lans?
    • Feestgewaad voor Willem van Gelre
    • Goed gemutst of blootshoofds
    • Harnas voor Willem I
    • Hertogelijk harnas verguld
    • Order of the Garter
    • Pronkharnas voor Willem
    • Rode schoenen
    • Slag bij Niftrik
    • Stadsrecht bevestigd in 1377
  • Historie van Gelre
    • Bedevaart 14 mei A° 2021
    • Elburg vesting >
      • 2018 Elburg - foto's
    • Mechteld's strijd
    • Monnikhuizen
    • Slag van St. Hubert
  • Maelwael Lymborch
    • Crécy 1346
    • Cryptisch schrift >
      • Aanmeldformulier
    • Driekoningen
    • Gebarentaal
    • Gebr.van Lymborch
    • Grassi's schetsboek
    • Handschoenen
    • Hernoemd tot Van Lymborch
    • Kindermoord
    • Koudste maand
    • Maand van Mars
    • Muzikaal onthaal
    • Nieuwjaarsdag
    • Nijmegen ca. 1400
    • Paard en mens
    • Pelgrimskruik
    • Profiel-portretten
    • Sergent d'armes.
    • sprekende kleuren
    • Steenbok
    • Valkenjacht vlnr
    • Veelzijdige paarden
    • Wanten
  • Maria van Gelre
    • Jaarboek Kostuum 2019
    • Biografie Marie d'Harcourt
    • Ceintuur geborduurd
    • Bruidsschat op de pof
    • Eelt op je knieën
    • Eerste Kerstdag
    • Engelen bij Maria
    • Gebedenboek Maria van Gelre
    • Maria van Gelre's gordel
    • Hand van de meester
    • Hermelijn
    • Hofmakerij in Gelre
    • Hortus conclusus
    • Houppelande
    • Houppelande ontleed
    • Imitatio Mariae
    • Maria van Gelre's kerkschat
    • Onder de loep nemen
    • Paard en tuig
    • Pluim op je hoed
    • Reinald IV
    • Riem onder het hart
    • Rozet van parels
    • Ten voeten uit
    • Zo blank als sneeuw
  • Media
    • Maria's bruidskleed
    • Willem onderweg
    • Willem in harnas
    • Monnikhuizen in 3D
    • Ammersoyen 360°
    • List van de Rosmolen
    • pagekop bloempotmodel
  • Onderzoek
    • bellenville ook gelders
    • Charles d'Orléans
    • DNA & eiwit research
    • DNA / eiwit research 2
    • Donor onbekend
    • Elburg ideaalstad
    • Festina lente
    • Gouden zegel Karel IV
    • Het Middeleeuwse Banket
    • honi soit qui mal y pense
    • In amazonezit
    • Kroniek van Froissart
    • Laudate
    • Maria van Brabant
    • Herder met hoorn
    • Midwinterhoorn
    • Sint Nicolaas
    • Stekeligheden
    • Vlindermadonna van dichtbij
    • Vorstelijke bontmuts
    • Vroom keramiek
    • Wat een kers niet vermag
  • Personages
    • Johanna, hertogin van Brabant >
      • De laatste vorstin...
    • Hof van Gelre ± 1400
    • De Gezinde (het gezin) >
      • Hertogin van Gelre en Gulik >
        • Hertogin Gelre verguld
        • Catharina's tresoor
      • Maria van Gulik >
        • Surcot ouvert voor Maryken
      • Jan met de Bellen
      • Maria van Arkel >
        • Verloving
      • Johanna van Cuyck
    • Raadsheren en echtgenotes >
      • Dirk IV
      • Willem IV
      • Vrouwe van Bronckhorst
    • Herauten >
      • Heraut Gelre
      • Heraut Gulik
      • Heraut Kleef
      • Wapenboek Bellenville
      • Kwartet van Herauten
      • Heraut Gelre in Bellenville
      • Heraut Gelre bekent kleur
    • Gewapend escorte >
      • Brigandine >
        • Brigandine-project 1
        • Brigandine-project 2
        • Brigandine-project 3
        • Brigandine-project 4
        • Brigandine-project 5
        • Brigandine-project 6
        • Brigandine-project 7
      • Commandant Frederik
      • Gerard van Culemborg
      • Je zult voor paal staan...
      • Manschappen gezocht
      • Randolf van Hoekelum
      • Te wapen
      • Wapenschouw
      • Wimpeldrager
    • Nieuwjaar - januariblad >
      • Aproche aproche
      • Hondenmeester
    • Lenterit - meiblad >
      • Blazers van Berry
    • Hooioogst - juniblad >
      • Meesterlijk magazine in de maak
    • Juliblad
    • Valkenjacht - augustusblad >
      • Augustus graanoogst
      • De valkenier
      • Hondenmeester
      • Zwemmen in augustus
    • Overige kalenderbladen >
      • Oktober - zaaimaand
    • Ezelkaravaan >
      • De wijnoogst >
        • Montjoie
      • Strontbrigade
      • Berry-ezels met vredesduiven naar Ammersoyen
    • Personeel >
      • Hofkapelaan >
        • Sandalen voor een bedelmonnik
        • Benardus' bril
      • Hofastroloog >
        • Betekenis van de astrologie en de rol van de astroloog in de Middeleeuwen
      • Kamenier
      • Waterdraagsters
  • Projecten 2005-22
    • Project 2012-15
  • Publicaties
    • Jaarboek 2023
    • Jaarboek Gelre CXI
    • Maelwael Van Lymborch
    • Guillaume Machaut
    • Catalogus 'Ik, Maria van Gelre'
    • Maria van Gelre 1380-1429
    • Grondleggers schilderkunst
    • The making of... Magazine 600
    • Het verleden op je bord
    • Het Woud der Verwachting
    • De gebroeders Van Limburg
    • Edelman Bedelman
    • De hand van de meester
    • Op reis en aan tafel met Katherina van Kleef 1417
    • Kastelen in Gelderland
    • Middeleeuws koken >
      • Herleving ME keuken
  • Ridders van Gelre
    • Keizer Karel IV getekend
  • Symbolen van Gelre
    • Op drakenjacht
    • De Draak van Gelre
    • Gelre's rode roos
    • Gelderse vlag
    • Gelders vlagvertoon
    • Ridders anno 1298
    • Toernooihelm
    • Wapen Gelre & Gulik
    • Wapenmantel hertog Willem
  • Valkenjacht
    • Valken boven Ammersoyen
    • Catharina op valkenjacht
    • Jagen met vogels
  • Voor het noenmaal..
    • Oud en nieuw
    • Vastentijd
    • Keukenmeid
    • Hypocras
    • Arte della Cucina
    • Noenmaal in het Paviljoen
    • Kookworkshop voor Ammersoyen
    • Pronkgerecht
    • Hertogelijk noenmaal
    • Tafelkleed met verhaal
    • Dragers met berrie
  • Donateur worden
  • Contact
  • Nieuwsbrief

Maria van Gelre's gordel / Rianet Knevel


​Reconstructie van Maria van Gelre's gesp en riemtong bleek via historisch onderzoek mogelijk te zijn. Esther Kalkman van atelier Zilverlinde maakte deze schitterende onderdelen na voorafgaand onderzoek van Rianet Knevel.
​
Foto
Afb. 1 / Marie d'Harcourt (ca.1405), miniatuur f.19v in Gebedenboek van Maria van Gelre (ca.1415, 1423/26). Staatsbibliothek zu Berlin (Ms.germ.qu.42)
Op de beroemde afbeelding in haar gebedenboek draagt Maria van Gelre een onvoorstelbaar rijke hemelsblauwe houppelande. (afb.1) Het basis model van haar kledingstuk is van het type dat in de mode was in de periode 1390-1410 aan het hof van koning Charles VI van Frankrijk en zijn echtgenote Isabeau de Bavière. 
Maria's silhouet heeft nog de zo typerende S-lijn van de laat gotiek. De houppelande heeft middenvoor een split van de col tot op heuphoogte en sluit met een korte rij knoopjes van bovenaan de col tot vrij hoog op de borst, de rest van het split blijft open. 
​Met een gordel of ceintuur wordt de houppelande iets boven de taille strak getrokken en van de taille naar de borst lopen uitwaaierende plooien, de zogenaamde orgelpijp-plooien. ​Het ceintuur sluit het split van de houppelande en het lange uiteinde valt dan naar beneden tot vlak boven de enkel. Omdat de gesp achter links of rechts bijna onder de oksel zit en het afhangende deel ook achter werd gedragen, zien we bij Maria alleen de voorkant. (afb.1)
Foto
Afb 2 / Marie d'Harcourt's houppelande, reconstructie naar de miniatuur in haar Gebedenboek in het Museum Het Valkhof te Nijmegen geëxposeerd 2018/19. KLIK OP DE FOTO VOOR DE FILM
​De reconstructie van haar houppelande - zonder de bijbehorende riemtong en gesp aan haar gordel - maakte deel uit van de tentoonstelling in 2018/19 in Museum Het Valkhof te Nijmegen. De houppelande was ook te zien op kasteel Ammersoyen tijdens de Pinksterdagen in 2019, ook op die locatie ontbraken de riemtong en gesp. (afb.2)

Remake gesp en riemtong van de gordel
​
Om haar prachtige kostuum nu eindelijk helemaal te kunnen completeren, hebben we onderzocht hoe haar ceintuur er uit moet hebben gezien. ​
Om daarvan een idee te krijgen, moesten we op zoek naar afbeeldingen van ceinturen van vrouwen uit haar tijd en omgeving. Dat zijn dus afbeeldingen van dames aan het Franse hof van Isabeau de Bavière en Charles VI waar Maria volwassen is geworden. Maar ook elders vonden we voorbeelden.

Foto
Afb 3 / De familie Charles Spigami, 1425. Fresco in de Notre Dame des Doms, Avignon lange ceintuur +/- 2cm breed.
Foto
Afb 4 / Book of Hours (f.19v) c.1400-1425. British Library Harley 2952. Lang ceintuur +/- 6cm breed. Riemtong met bedeltjes.
Foto
Afb.5 / De fontein van de eeuwige jeugd / detail, ca. 1411-1416. Fresco in de Grote Hal van Castello della Manta, Piedmonte. Ceintuur met beslag en riemtong om zichzelf heen geknoopt.

​Hoe heeft de gordel van Maria van Gelre er mogelijk uitgezien?
Foto
Afb.6 / Semiramis met zoon. Zij draagt de brede gordel, die er bijna korset-achtig uitziet. Miniatuur begin 15e eeuw, 1403. Giovanni Boccaccio, De mulieribus claris, f.8r. BnF, Français 598. Afkomstig uit de bibliotheek van Jean de France, duc de Berry.
​Er werden in Maria's tijd grofweg twee typen gordels gedragen. Het eerste type is lang, 120 tot 170 cm.
​
​Het andere type is kort en sluit soms maar amper om de taille of heeft nog een korte slip.
​Deze laatste variant is heel breed, wel 9 tot 12 cm en krijgt een haast korset-achtig karakter. (afb.6)
Deze ceintuur zal uiteindelijk zijn plek krijgen in het modieuze bourgondische kostuum in het 2e kwart van de vijftiende eeuw maar deze is overduidelijk niet de gordel van Maria van Gelre.
Foto
Afb.7 / Christine de Pisan biedt Isabeau de Bavière in bijzijn van hofdames haar Book of the Queen aan, Harley 4431, f.3, 1410/14, British Library Londen. Groene ceintuur met goudbeslag.
​​Het type dat Maria draagt is een lange wat smallere gordel. Dit type is soms zelfs vrij smal, tot 2 cm breed als hij van leer is. (afb.3) Maar meestal is deze gordel van textiel en is dan 4 tot 7 cm breed. (afb.4 en 7)
​Deze lange ceintuur wordt met een gesp gesloten en vervolgens nog om zichzelf heen geknoopt. (afb.5)
Bij Isabeau is te zien hoe haar 6-7 cm brede lange groene gordel aan de achterzijde heel laag afhangt.
Hij komt onder haar houppelande vandaan en raakt bijna de grond. Het uiteinde verdwijnt net nog even achter de met hermelijn gevoerde mouw van haar koninklijke rode houppelande. (afb.6)

Foto
Afb.8 /14e eeuw, Lombardije, fluweel. Beslag, gesp en riemtong van verguld zilver. Museo Poldi Pezzoli, Milaan. Click op deze foto voor een filmpje van een buitengewoon kostbare gordel uit Italië, Siena, 1375-1400 in het Cleveland Museum of Art
​Men maakte veel werk van het beslag of zilverwerk en juwelen over de hele lengte van de gordel en al helemaal van gesp en riemtong. Die werden zeer fraai versierd. (afb.8) Een dergelijke ceintuur kon van fluweel, damast en zelfs goudbrokaat zijn. Heel soms hadden ze een leren tussenlaag ter versteviging.
Over de hele lengte konden ze versierd zijn met
geëmailleerde plaatjes, zilver- of goudbeslag, of geborduurd en bestikt met parels of edelstenen.
​De gordel van Maria is relatief sober en wekt de indruk van zwart damast te zijn, bestikt met motiefjes van steeds vijf pareltjes. (afb.9ab)

Foto
Foto
Afb. 9a/b / De miniatuur van Marie d'Harcourt uit haar gebedenboek (links), dat als uitgangspunt heeft gediend voor de reconstructie van Maria van Gelre's gordel van zwart damast geborduurd met pareltjes (boven).

Gesp en riemtong gereconstueerd naar middeleeuwse voorbeelden 

Foto
Afb.10 / Diverse typen middeleeuwse gespen in de 14e en 15e eeuw
De gesp, het afhangende deel en de ongetwijfeld mooi versierde riemtong bevinden zich opzij of aan de achterzijde van de houppelande. De gesp zit achter links of rechts bijna onder de oksel en heeft daarom waarschijnlijk betrekkelijk weinig versiering. Je zou de stof anders kunnen beschadigen. Het type gesp in de periode 1400-1450 is nog een tamelijk ronde gesp, zoals bij type IG of IH. (afb.10) 
In het midden van de 15e eeuw als de ceintuur breder wordt, raakt de gesp afgeplat. Als er al een plaatje aan de gesp heeft gezeten om de stof tussen te bevestigen dan is dat kort geweest, zoals bij type IH 54 of 55 of nog korter zoals bij 1F 35 of 39. (afb.10) De versiering heeft dan veel geleken op die van de riemtong want dat is bij elk ceintuur, die uit die tijd behouden bleef, het geval. 

De riemtong van Maria Magdalena lezende
​van Rogier van der Weyden (vóór 1438)
​
​De riemtong speelde aan het hof een rol in het flirten tussen de hovelingen. De dames maakten gebruik van haar prachtige ceintuur om haar geliefde te behagen. Deze dame met haar geliefde, laat de losse “franje” van haar riemtong bengelen en misschien ook zachtjes rinkelen door haar riem in haar hand verleidelijk op en neer te bewegen. (afb.9) ​
Foto
Afb.11 / Lange gordel met zichtbare riemtong Twee geliefden, Christine de Pisan, The Book of the Queen, 1410-1414, British Library Londen
Deze afbeelding komt uit een boek van Christine de Pisan dat zij heeft aangeboden aan Isabeau de Bavière in de tijd dat Maria van Gelre nog als de jonge Marie d'Harcourt aan het hof van Isabeau en Charles de VI  en wat later aan dat van Valentina Visconti en Louis ‘d Orleans verbleef. Zij heeft hovelingen in deze kleding in haar omgeving gezien en dergelijke kleding ook zeker zelf gedragen zoals blijkt uit rekeningen uit de boekhouding van Valentina Visconti waarin de naam van Marie d’Harcourt genoemd wordt als degene waarvoor de kleding zal worden gemaakt. ​
Foto
Afb.12a / Maria Magdalena lezende, Rogier van der Weyden, vóór 1438. National Gallery Londen NG654
​De Riemtong van Maria Magdalena lezende lijkt precies dat soort “franje “te hebben als de Franse hovelinge op het miniatuur en de ceintuur is wat lengte en breedte betreft ook van hetzelfde type.
(afb.12a en 12b)
Foto
Afb.12b Riemtong (gekanteld) van de lezende Maria Magdalena

Miniaturen of schilderijen als informatiebron

​Dit type riemtong met bedeltjes van verguld zilver, pareltjes of edelstenen komen we op diverse afbeeldingen tegen vanaf 1410 tot het midden van de 15e eeuw. We zien ze bij mannen en vrouwen met beurtelings vergulde spiraaltjes, eikeltjes en pareltjes.
​(afbn. 13, 14, 15ab). ​​In het eerste kwart van de 15e eeuw zijn er vrijwel alleen miniaturen met afbeeldingen van modieuze kleding uit die tijd waarop de details van de bedeltjes niet zo helder zijn te zien. Als rond de helft van die eeuw ook schilderijen informatie geven over de kleding uit die tijd zien we gelukkig wel hoe die eruit gezien moeten hebben.
Foto
Afb.13 / Fragment van een riemornament met bedeltjes in de vorm van eikeltjes. Waarschijnlijk oorspronkelijk verguld brons, 15e eeuw, bodemvondst, vindplaats onbekend, geveild 2013 UK
Foto
Afb.14 / Drieluik van San Domenico, detail, Carlo Crivelli, 1430-1482 Camerino, Italië

De bedeltjes als afwerking van de riemtong verdwijnen halverwege de vijftiende eeuw weer omdat de ceinturen dan kort en breed worden. Alleen bij een lang afhangende gordel zijn immers die bengelende ornamentjes leuk. Specifieke onderdelen van een ceintuur, zoals de gesp of de riemtong, dan wel het beslag van verguld zilver, gingen generaties lang mee. De mode veranderde niet zo snel als nu. 
Dochters erfden zulk goudsmeedwerk van moeder, of kleindochters van hun grootmoeder. ​Net als kleding die van kostbare stof was gemaakt en soms werd aangepast voor de volgende draagster, waren ook juwelen als deze een tweede of zelfs derde leven beschoren. En wie in hofkringen verkeerde, kreeg bij bijzondere gelegenheden zelfs wel ooit door anderen gedragen juwelen cadeau.​
Foto
Afb.15a en 15b / Renaud de Montauban, roman in proza, handschrift vervaardigd voor Filips de Goede, hertog van Bourgogne. f.21v. details. Bibliothèque nationale de France, Bibliothèque de l'Arsenal. Ms. 5072 réserve. Eerste band.
Foto

​The Making Of.....

Esther Kalkman, Atelier Zilverlinde, gespecialiseerd goudsmid in middeleeuwse sieraden, verwerkte de riemtong van Maria Magdalena in dit ontwerp voor de gesp met sluitplaat (afb 16) en riemtong van verguld zilver. (afb.17). Maria van Gelre v/h Marie d'Harcourt was een nichtje van de Franse koning. Hij heeft haar uitgehuwelijkt aan Reinoud van Gelre. Daarmee kon  hij zijn trouw aan de Franse koning bekrachtigen. ​
We hebben er daarom voor gekozen de Franse lelie, symbool van de Franse koningen, als versiering in de gesp en riemtong te gebruiken. ​Valentina Visconti spaarde kosten noch moeite om Marie d'Harcourt, die een van haar hofdames was, in kostbare kleding te hullen. En Louis d’Orleans gaf haar een zeer royale bruidsschat mee. Het zou helemaal niet vreemd zijn geweest als zij een dergelijke kostbare ceintuur van Louis zou hebben gekregen. Daarin zouden naar alle waarschijnlijkheid Franse lelies zijn verwerkt.  
Foto
Afb,16 / Het ontwerp voor de gesp
Foto
Afb.17 / Het ontwerp voor de riemtong
​Het ontwerp is overgenomen op een plak zilver van 3 mm dik en uitgezaagd. Het ontwerp heeft reliëf en er zijn dus meerdere lagen gezaagd en daarna op elkaar gesoldeerd. (Afb. 16 en 17) 

Foto
Afb.18 / Het ontwerp getekend en uitgezaagd uit een plaat zilver

Foto
Afb.19 / De lagen worden op elkaar gesoldeerd

De tussenliggende laagjes worden weggezaagd om het kantachtige effect te bereiken wat zo typerend is voor de Gotiek. Tussendoor wordt eindeloos steeds opnieuw gepast en gemeten om te zorgen dat alle onderdelen exact de goede maat hebben.
Foto
Afb.20 / Alle onderdelen gezaagd

Dan worden alle onderdelen in elkaar gezet en zorgvuldig gepolijst. De kwaliteit van het zilver wordt officieel gekeurd en er mag een zilvermerk in en het merkteken van de goudsmid.
Foto
Afb.21 / De onderdelen in elkaar gezet en gepolijst

Dan moet de gesp en de riemtong nog verguld worden en worden de ornamentjes voor de bedeltjes gegoten en de pareltjes gezet.
​
Foto
Afb.22 / Blauw wasmodel voor het bedeltje (rechts). Gouden bedeltjes en zoetwaterpareltjes van de riemtong.
Foto
Afb.23 / Gietvorm voor een vers gegoten gouden bedeltje (links).
Het vergulden wordt is door middel van galvanotechniek gedaan. Dit gebeurt in een zoutbad waarin zuiver goud is opgelost. Door dit bad onder stroom te zetten, hechten de goud-ionen zich aan het metalen voorwerp. Zo wordt geleidelijk een goudlaag opgebouwd. Het is dus geen bladgoud, dat zou te hard slijten. Het vergulden in 1400 werd gedaan door middel van kwik vergulden. Puur goud werd opgelost in kwik en het mengsel (amalgaam) werd door de zilversmid op het de zilveren gesp of riemtong aangebracht met een penseel. Daarna werd het voorwerp op een ijzeren plaat boven een vuur geplaatst, waarbij het zeer giftige kwik kon verdampen en een goudlaagje op het zilver achterbleef. Omdat dit levensgevaarlijk is door de kwikdampen wordt dit in Nederland niet meer gedaan. Overigens deden de leerjongens van de goudsmeden vaak dit werk en zullen zij dus de meeste dampen hebben ingeademd.  Bij de recente restauratie van de gouden koets door Koning Willem Alexander is voor sommige onderdelen wel nog de techniek van kwikvergulden gebruikt. 
​Daarvoor zijn die delen naar een gespecialiseerd Duits bedrijf gebracht om onder zeer gecontroleerde omstandigheden te worden verguld. De giftige dampen werden daarbij afgevangen.
De parels zijn cultivé parels en worden in zoetwater gekweekt. In de natuur ontstaat een parel spontaan wanneer een zandkorrel of een afgebroken stukje schelp irritatie opwekt voor de oester en die gaat dit stukje inkapselen met parelmoer. Bij cultivé parels wordt opzettelijk een minuscuul stukje mossel in de oester gestopt om de oester te dwingen een parel te doen groeien.
Het koste ongeveer 80 tot 100 uur om deze gesp met sluitplaat en riemtong te maken. Dat heeft in het begin van de 15e eeuw ongeveer evenveel tijd gekost. En ook de gebruikte technieken zijn vrijwel gelijk als in 1400. Plaat gieten, zagen, vijlen, schuren, werd toen ook vrijwel op identieke wijze gedaan. Wat nu anders is, is vooral het gebruik van elektrisch gereedschap voor polijsten en boren. En het solderen gaat nu met een propaanbrander en toen in een oven. Het grootste verschil is dus de manier van vergulden

Daar zijn dan gesp en riemtong voor de gordel van Maria van Gelre!

De nieuwe gesp en de riemtong van verguld zilver, goud en pareltjes wegen samen ongeveer 200 gram (afb 24 en 25). Ook de met bont gevoerde houppelande van Maria had wel wat gewicht. Daar keek men in die tijd niet van op. ​

​De zwart damasten gordel van Maria van Gelre met de parelmotiefjes zal hiermee binnenkort het begin en einde krijgen in de elegante rijke stijl die haar magnifieke blauwe houppelande die er mee gesloten gaat worden ook verdient. ​
Foto
Afb.24 / Gesp met sluitplaat
Foto
Afb.25 / Riemtong met bedeltjes
Foto's 16 t/m 25 Esther Kalkman, Atelier Zilverlinde 

Contact - Webmaster - Woudnieuws
  • Nieuws
  • Welkom
  • Het Woud
    • Wilma Makkink lintje
    • Berry Bijkerman i.m.
    • Paul Kluwer i.m.
    • Marlies Ursem afscheid
    • Ben Wagenvoort afscheid
    • Rob van Zijll de Jong
    • Henk Demoed
  • Agenda 2023
    • De heks van Almen
    • Slag om Altena
    • Welkom in 2023
  • Ambachten
    • Alchemist
    • Ambachtelijk St. Thomas Gilde >
      • Koeriersschaak
    • Bandweven >
      • Bandweven 2
    • Bier brouwen
    • Bode >
      • Bode te paard
    • Bontwerker >
      • Nepbont
    • Boog maken
    • Borduurwerk >
      • Aalmoestasje
    • Bourrelet maken
    • Breien >
      • Gebreid of niet gebreid 1
      • Gebreid of niet gebreid 2
      • Gebreid of niet gebreid 3
      • Gebreid of niet gebreid 4
      • Gebreid of niet gebreid 5
      • Gebreid of niet gebreid 6
      • Gebreid of niet gebreid 7
    • Couvre-chef maken
    • Drievingerwant
    • Geneeskruiden
    • Hoeden maken >
      • Muts vilten
      • Robin Hood hoedje
    • Hout bewerken >
      • Dagobert
      • Kist maken
    • Juwelier >
      • Sieraden
    • Kaartweven
    • Koperslager >
      • Messing schotel
    • Lantaarnmaker
    • Leerwerk
    • Maliënmaker
    • Mandenmaker
    • Marktkooplui
    • Ondergoed
    • Pottenbakker >
      • Albarello
      • Pelgrimeren
      • Pelgrimshoorn
      • Pottenbakkersdraaischijf
      • Puntneus voor pottenkijkers
      • Steengoed
      • Vuurstolp
      • Voor hetere vuren staan
    • Riemensnijder
    • Schoenmaker >
      • Passende schoenen
      • Schoenen valkenier
    • Schrijver
    • Tekenaar met zilverstift
    • Tenten maken
    • Torenblazer
    • Trippenmaker
    • Tuigenmaker >
      • Harnachement 1
      • Harnachement 2
    • Wapensmid >
      • Replica
    • Weven
    • Wol verven
  • Ark van Noach
    • Keeshond
    • Le grand noir du Berry
    • Molossos >
      • Landseer
    • Natte neuzen
    • Nederlandse landgeit
    • Ouessant, fotogeniek schaap
    • Witte paarden parade
    • Twentse landgans
    • De zwarte prins
  • Educatief aanbod
    • TERUGBLIK 2021
    • Stripboek Gelre
    • Ontmoet middeleeuwers
    • Alles op één kaart
    • Mijn leeren is speelen
    • Onze held in harnas
    • Spelenderwijs
    • Middeleeuwen in 3D
    • Het Woud in 3D-film
    • Vrouwen van Nu - Eefde
    • Wildenborchse vrouwenclub
  • Erfgoedbreed
    • Aaltense Goor
    • Achterhoekse vlag
    • Buitenmuseum Lochem
    • Cruydthof Ammersoyen
    • Emilie und Hans Stratmans Stiftung
    • Ere wie ere toekomt
    • Heggenvlechters
    • Heroïsche heilige
    • Kracht van kronieken
    • Kroonluchter top 100
    • Kruidentuin Stein
    • Nijenbeek kasteelruïne
    • Roots of the Queen
    • Stad Staverden
    • De Hoge Berg, Texel
    • De rode ridder
    • De eenhoorn achterna
  • Erepodium Maelwael
    • Passion
    • Nijmegen bakermat
    • In vol ornaat
    • Maelwael in Rijksmuseum
    • Beeldhouwers voor Bourgogne
    • Sprakeloze monnik
  • Evenementenarchief
    • Drie standen
    • Haus Ingenray -Geldern
    • Kostuumpresentatie
    • Terugblik AMB '19
    • De zot gekroond
    • Ridders Oude Wand
    • Eendaags Pop-Up Museum
    • Terugblik AMB '17 >
      • Datura Medieval Music
      • leringh & vermaeck
      • Pinksteren-kasteeldagen
      • Wagenspel Ammersoyen
    • Handel en Hanze
    • 2016 GvLimburg Festival >
      • 2016 Gebr.v.Limburg - foto's
      • 2016 Blyde Incomst - foto's
      • 2016 GvL - hertogelijke garde
      • 2016 Druivenoogst - foto's
      • 2016 middeleeuwse smulparij - foto's
    • 2016-10-08 Gelredag / Koningsweg
    • 2016-10-07 Archeohotspot Arnhem
    • 2016 Ammersoyen Middeleeuws Bewoond >
      • AMB 2016
      • Spelen op Ammersoyen
      • Klinken op Johanna
      • Kinderspeurtocht
      • Verhalen op Ammersoyen
      • Duiven lossen
      • Tijdverdrijf op Ammersoyen
      • Jonkvrouw worden?
      • Hoe word je ridder?
    • 2015 GvLimburg Festival
    • 2015 - Welkom op Ammersoyen
    • 2013 Gebroeders van Limburg Festival
    • 2013 Loop der Tijden
    • 2013 Het blijft toch familie
    • 2013 Project Middeleeuwen
    • 2013 Kasteel Ammersoijen
  • Gouda 750 jaar Stad
    • Ter ere van Gouda
    • Ter ere van Gouda 2
  • Getijdenboek
    • Getijdenboek TEFAF (2)
    • Getijdenboek TEFAF (1)
    • Psalter-Van Meurs
    • The Tenschert Hours
    • Maastrichter Getijdenboek
  • Hertog Willem
    • Brak Willem een lans?
    • Feestgewaad voor Willem van Gelre
    • Goed gemutst of blootshoofds
    • Harnas voor Willem I
    • Hertogelijk harnas verguld
    • Order of the Garter
    • Pronkharnas voor Willem
    • Rode schoenen
    • Slag bij Niftrik
    • Stadsrecht bevestigd in 1377
  • Historie van Gelre
    • Bedevaart 14 mei A° 2021
    • Elburg vesting >
      • 2018 Elburg - foto's
    • Mechteld's strijd
    • Monnikhuizen
    • Slag van St. Hubert
  • Maelwael Lymborch
    • Crécy 1346
    • Cryptisch schrift >
      • Aanmeldformulier
    • Driekoningen
    • Gebarentaal
    • Gebr.van Lymborch
    • Grassi's schetsboek
    • Handschoenen
    • Hernoemd tot Van Lymborch
    • Kindermoord
    • Koudste maand
    • Maand van Mars
    • Muzikaal onthaal
    • Nieuwjaarsdag
    • Nijmegen ca. 1400
    • Paard en mens
    • Pelgrimskruik
    • Profiel-portretten
    • Sergent d'armes.
    • sprekende kleuren
    • Steenbok
    • Valkenjacht vlnr
    • Veelzijdige paarden
    • Wanten
  • Maria van Gelre
    • Jaarboek Kostuum 2019
    • Biografie Marie d'Harcourt
    • Ceintuur geborduurd
    • Bruidsschat op de pof
    • Eelt op je knieën
    • Eerste Kerstdag
    • Engelen bij Maria
    • Gebedenboek Maria van Gelre
    • Maria van Gelre's gordel
    • Hand van de meester
    • Hermelijn
    • Hofmakerij in Gelre
    • Hortus conclusus
    • Houppelande
    • Houppelande ontleed
    • Imitatio Mariae
    • Maria van Gelre's kerkschat
    • Onder de loep nemen
    • Paard en tuig
    • Pluim op je hoed
    • Reinald IV
    • Riem onder het hart
    • Rozet van parels
    • Ten voeten uit
    • Zo blank als sneeuw
  • Media
    • Maria's bruidskleed
    • Willem onderweg
    • Willem in harnas
    • Monnikhuizen in 3D
    • Ammersoyen 360°
    • List van de Rosmolen
    • pagekop bloempotmodel
  • Onderzoek
    • bellenville ook gelders
    • Charles d'Orléans
    • DNA & eiwit research
    • DNA / eiwit research 2
    • Donor onbekend
    • Elburg ideaalstad
    • Festina lente
    • Gouden zegel Karel IV
    • Het Middeleeuwse Banket
    • honi soit qui mal y pense
    • In amazonezit
    • Kroniek van Froissart
    • Laudate
    • Maria van Brabant
    • Herder met hoorn
    • Midwinterhoorn
    • Sint Nicolaas
    • Stekeligheden
    • Vlindermadonna van dichtbij
    • Vorstelijke bontmuts
    • Vroom keramiek
    • Wat een kers niet vermag
  • Personages
    • Johanna, hertogin van Brabant >
      • De laatste vorstin...
    • Hof van Gelre ± 1400
    • De Gezinde (het gezin) >
      • Hertogin van Gelre en Gulik >
        • Hertogin Gelre verguld
        • Catharina's tresoor
      • Maria van Gulik >
        • Surcot ouvert voor Maryken
      • Jan met de Bellen
      • Maria van Arkel >
        • Verloving
      • Johanna van Cuyck
    • Raadsheren en echtgenotes >
      • Dirk IV
      • Willem IV
      • Vrouwe van Bronckhorst
    • Herauten >
      • Heraut Gelre
      • Heraut Gulik
      • Heraut Kleef
      • Wapenboek Bellenville
      • Kwartet van Herauten
      • Heraut Gelre in Bellenville
      • Heraut Gelre bekent kleur
    • Gewapend escorte >
      • Brigandine >
        • Brigandine-project 1
        • Brigandine-project 2
        • Brigandine-project 3
        • Brigandine-project 4
        • Brigandine-project 5
        • Brigandine-project 6
        • Brigandine-project 7
      • Commandant Frederik
      • Gerard van Culemborg
      • Je zult voor paal staan...
      • Manschappen gezocht
      • Randolf van Hoekelum
      • Te wapen
      • Wapenschouw
      • Wimpeldrager
    • Nieuwjaar - januariblad >
      • Aproche aproche
      • Hondenmeester
    • Lenterit - meiblad >
      • Blazers van Berry
    • Hooioogst - juniblad >
      • Meesterlijk magazine in de maak
    • Juliblad
    • Valkenjacht - augustusblad >
      • Augustus graanoogst
      • De valkenier
      • Hondenmeester
      • Zwemmen in augustus
    • Overige kalenderbladen >
      • Oktober - zaaimaand
    • Ezelkaravaan >
      • De wijnoogst >
        • Montjoie
      • Strontbrigade
      • Berry-ezels met vredesduiven naar Ammersoyen
    • Personeel >
      • Hofkapelaan >
        • Sandalen voor een bedelmonnik
        • Benardus' bril
      • Hofastroloog >
        • Betekenis van de astrologie en de rol van de astroloog in de Middeleeuwen
      • Kamenier
      • Waterdraagsters
  • Projecten 2005-22
    • Project 2012-15
  • Publicaties
    • Jaarboek 2023
    • Jaarboek Gelre CXI
    • Maelwael Van Lymborch
    • Guillaume Machaut
    • Catalogus 'Ik, Maria van Gelre'
    • Maria van Gelre 1380-1429
    • Grondleggers schilderkunst
    • The making of... Magazine 600
    • Het verleden op je bord
    • Het Woud der Verwachting
    • De gebroeders Van Limburg
    • Edelman Bedelman
    • De hand van de meester
    • Op reis en aan tafel met Katherina van Kleef 1417
    • Kastelen in Gelderland
    • Middeleeuws koken >
      • Herleving ME keuken
  • Ridders van Gelre
    • Keizer Karel IV getekend
  • Symbolen van Gelre
    • Op drakenjacht
    • De Draak van Gelre
    • Gelre's rode roos
    • Gelderse vlag
    • Gelders vlagvertoon
    • Ridders anno 1298
    • Toernooihelm
    • Wapen Gelre & Gulik
    • Wapenmantel hertog Willem
  • Valkenjacht
    • Valken boven Ammersoyen
    • Catharina op valkenjacht
    • Jagen met vogels
  • Voor het noenmaal..
    • Oud en nieuw
    • Vastentijd
    • Keukenmeid
    • Hypocras
    • Arte della Cucina
    • Noenmaal in het Paviljoen
    • Kookworkshop voor Ammersoyen
    • Pronkgerecht
    • Hertogelijk noenmaal
    • Tafelkleed met verhaal
    • Dragers met berrie
  • Donateur worden
  • Contact
  • Nieuwsbrief