Replica
Gewapend Escorte op de brug voor de poort van Ammersoyen, Pinksteren 2015
'Het Gewapend Escorte van de Hertog van Gelre is uitgerust met replica wapens, kleding en toebehoren.
Wie zoekt naar originele wapenrusting rond 1400 heeft het moeilijk. Authentiek materiaal is zeldzaam, de datering is onbetrouwbaar, afbeeldingen zijn meestal onnauwkeurig of te mooi om waar te zijn. Zo duister kunnen de Middeleeuwen zijn; veel blijft giswerk.
De meeste miniaturen in kronieken zijn in later tijd ontstaan. Daarop wordt strijd geleverd bij veldslagen, belegeringen en is krijgsgeweld in vroeger dagen te zien, maar de afbeeldingen berusten op pure fantasie.
De miniaturist verbeeldt alles vanuit kennis van zijn eigen tijd, zonder historisch besef. Men had geen behoefte aan een verantwoorde reconstructie. Het geheugen ging nauwelijks verder dan de eigen waarneming, afgezien van gebruikmaking van hetgeen nog van de vorige generatie in functie was gebleven.
Wie zoekt naar originele wapenrusting rond 1400 heeft het moeilijk. Authentiek materiaal is zeldzaam, de datering is onbetrouwbaar, afbeeldingen zijn meestal onnauwkeurig of te mooi om waar te zijn. Zo duister kunnen de Middeleeuwen zijn; veel blijft giswerk.
De meeste miniaturen in kronieken zijn in later tijd ontstaan. Daarop wordt strijd geleverd bij veldslagen, belegeringen en is krijgsgeweld in vroeger dagen te zien, maar de afbeeldingen berusten op pure fantasie.
De miniaturist verbeeldt alles vanuit kennis van zijn eigen tijd, zonder historisch besef. Men had geen behoefte aan een verantwoorde reconstructie. Het geheugen ging nauwelijks verder dan de eigen waarneming, afgezien van gebruikmaking van hetgeen nog van de vorige generatie in functie was gebleven.
Simon van Cyrene moet de kruisbalk van Jezus overnemen, houten retabel ca. 1425, Lorch am Rhein, Mittelrhein (verm. Mainz), Museum, Berlijn. De manschappen zijn niet uniform gekleed, maliënkolder, deels met plaatwerk, als helm: ketelhoed, bekkeneel en salet.
Knieval van hertog Willem van Gelre: Kroniek van Froissart, KB Den Haag
|
Retabel kruisdraging Jezus ca. 1425, Mainz?
|
Bekkeneel met schijven, replica smeedwerk wapensmid Klaas Kloosterhuis
|
Caspar Isenmann, Verraad van Christus (detail), Unter Linden Museum, Colmar
|
Niettemin streven wij naar een zo verantwoord mogelijke wapenrusting, aankleding en toebehoren door in musea en in kerken, kloosters op zoek te gaan naar beeldmateriaal. Meestal kunst, zoals retabels met houtsnijwerk dat een weergave in driedimensionale vorm verschaft, een miniatuur in een kroniek of een altaarstuk met scenes uit het leven van Jezus. De middeleeuwse kunstenaar kende geen Romeinse wapenrusting, maar verbeeldde bijna alles naar eigentijds voorbeeld. De historiserende voorstelling zien wij later pas ontstaan.
Daarentegen vormen graftombes en effigies een categorie afbeeldingen die zeker onze interesse verdienen. Vooral als we weten wanneer het beeldhouwwerk tot stand gekomen is. Driedimensionale afbeeldingen kunnen ons, bij gebrek aan authentiek materiaal, juist via de details verrassende informatie van essentieel belang opleveren.
Daarentegen vormen graftombes en effigies een categorie afbeeldingen die zeker onze interesse verdienen. Vooral als we weten wanneer het beeldhouwwerk tot stand gekomen is. Driedimensionale afbeeldingen kunnen ons, bij gebrek aan authentiek materiaal, juist via de details verrassende informatie van essentieel belang opleveren.
Gebhard van Gulik, overleden 1360, was gehuwd met gravin Margarethe van Berg, overleden 1389. Tombe in de kathedraal van Altenberg.
Lijdensverhaal van Jezus verbeeld door de Gebroeders Van Lymborch
|
Maar in Les Belles Heures dat de Gebroeders Van Lymborch voor Jean de Berry maakten, wijkt de wapenrusting in de Lijdensgeschiedenis juist af door bizarre details en toevoegingen. Een exotisme dat in oorsprong gebaseerd is op hun kennismaking met de Byzantijnse keizer en zijn gevolg. |
Manuel II Paleologus, keizer van Byzantium reisde in 1399 -1403 vanuit Venetië door Italië, Frankrijk en Engeland om steun te werven tegen de Turkse invasie. Dit bezoek aan Parijs is de Gebroeders van Lymborch niet ontgaan. Het was de voedingsbron voor hun opvallende vormentaal, zo anders dan bij tijdgenoten. |
Exotisme viert hoogtij zeker ook bij de wapenrusting van de militairen
Denk aan alle episoden van het lijdensverhaal waarin soldaten voorkomen, te beginnen met de gevangenneming in de Olijvenhof, de geseling en bespotting, de kruisiging en de kruisafname en eindigend met de Opstanding, waar de soldaten liggen te slapen bij het geopende graf in de Hof van Jozef van Arimathea nabij Gethsemané.
Denk aan alle episoden van het lijdensverhaal waarin soldaten voorkomen, te beginnen met de gevangenneming in de Olijvenhof, de geseling en bespotting, de kruisiging en de kruisafname en eindigend met de Opstanding, waar de soldaten liggen te slapen bij het geopende graf in de Hof van Jozef van Arimathea nabij Gethsemané.