Kroniek van Froissart

Bron voor de laatmiddeleeuwse geschiedenis van Europa en van Gelre

Deze Kroniek van Froissart is afkomstig uit de Stadhouderlijke Bibliotheek en bevindt zich nu als pronkstuk in de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag. Het wapen Kleef-Mark met hartschilden is veel later ingeschilderd en vervangt het oorspronkelijke wapen dat wij niet kennen.

Eén van twee Italiaanse schilden (targes) afgebeeld in THE TENSCHERT HOURS. Zonder tekening of schildering op deze schilden blijft de identiteit van de opdrachtgever verborgen. De harpijen kunnen als voorbeeld gediend hebben voor de harpijen in de Kroniek van Froissart.

Kroniek van Jean Froissart in KB Den Haag

Jean Froissart beschrijft in zijn Kroniek de historie van Engeland, Frankrijk, Spanje, Portugal, de Lage landen en hun partners van 1326 tot ±1400. Er zijn er meer dan 150 bewaard gebleven, meestal in nationale bibliotheken. In de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag bevindt zich één van de mooiste handschriften, afkomstig uit de Stadhouderlijke Bibliotheek.

Jean Froissart is in ± 1337 in Valenciennes geboren. Hij is 24 jaar als hij hofdichter en historicus wordt bij Filippa van Henegouwen. Zij was gehuwd met koning Edward III van Engeland. Toen zij overleed, werd o.a. Johanna van Brabant zijn opdrachtgever. Hij stierf rond 1405.
Hij begon met het overschrijven van de kroniek van Jehan Le Bel, eveneens in proza. Hij volgde diens voorbeeld, omdat het op rijm zetten van de historie vaak leidde tot fouten.

Portret naar het leven van Jean Froissart in Le Recueil d'Arras

Via moderne opsporingstechnieken moet het toch mogelijk zijn na te gaan wat er nog resteert van het oorspronkelijke blazoen onder het wapen van Philips van Kleef. Collectie Den Haag, KB : 72 A 25; Chroniques (Deel I) / Jean Froissart (1337-1405); Annotatie: Kopiist: Christine de Pizans 'hand P'

Froissarts kroniek bestaat uit vier boeken. Boek I gaat tot 1373, boek II, III en IV beschrijven gebeurtenissen tot 1385, 1388 en 1400 zoals de 100-jarige oorlog.

Dit handschrift ontstond tussen 1400 - 1410 in Parijs. Op het eerste blad na het register staat een raamwerk met vier belangrijke vorsten uit de 100-jarige Oorlog: Edward II, koning van Engeland, Alfonso XI, koning van Leon en Castilië, Philips VI, koning van Frankrijk en Willem III, graaf van Holland en Henegouwen. Of deze verluchting ook op naam staat van de Vergilius Meester is bij vergelijking de vraag.

In de marge staan wildemannen die de wapenschilden vasthouden. Vier vrouwen presenteren in de hoeken hun helmen. De harpijen functioneren bij het blazoen
onderaan als schildhouders. Het originele schild blijkt moedwillig verwijderd. De herkomstgeschiedenis vermeldt als eerste eigenaar Louis de Luxembourg (1418-1475). Dit wapenschild verwijst naar de nieuwe bezitter van dit handschrift bijna een eeuw na zijn ontstaan: Philips van Kleef. Hendrik van Nassau kocht dit handschrift uit diens nalatenschap. Daarna kwam het in de Stadhouderlijke Bibliotheek terecht.
De schakel naar de opdrachtgever ontbreekt helaas.