Torenblazer
Op één van de afbeeldingen in het Hausbuch van de Zwölfbrüderstiftungen in Nürnberg (Dodenboeken van een bejaardenhuis, opgericht door Konrad Mendel in 1388) staat in de oudste serie, gestart ca. 1425 een "Handwerker" die het beroep van Türmer uitoefende. Op de afbeelding en uit de toelichting blijkt de man op een hoorn te blazen vanuit de toren, en wel op ieder uur (=Stundensignal). Er is een klok te zien, mogelijk sloeg die de uren en zeker de getijden. Misschien moest die klok ook door de Türmer geluid worden.
Er was nog geen uurwerk, er is in elk geval geen uurwerk zichtbaar. Het oudste uurwerk ter wereld bevindt zich in de kathedraal van Salisbury en dateert waarschijnlijk van vóór 1386 (Wikipedia). Een uurwerk zonder wijzerplaten of wijzers, maar die sloeg wel elk uur. Het bevond zich oorspronkelijk in de klokkentoren, tot deze in 1790 werd afgebroken. Het heeft eeuwen geduurd voordat elke stad zijn uurwerk inclusief slagwerk had. |
Torenblazers & klokkenluiders spelen welluidend samen in een klokkentoren. Miniatuur in een getijdenboek 1330-1340 Avignon - BM - ms. 0121 fol.151 verso
Zou zo'n torenblazer ooit geblazen kunnen hebben op de bronzen hoorns die wij kennen o.a. uit Hasselt,
's-Heerenberg en uit de collectie van Het Valkhof in Nijmegen (bodemvondst aan de Rijn, nabij Driel). Drie gotische hoorns die in verband gebracht worden met het blazen ter waarschuwing van de inwoners voor hoog water en evt. andere gevaren. Maar torenblazers hadden natuurlijk ook hoorns, hoe lang waren die, hoeveel tonen en welke signalen bliezen zij, was er een relatie met de herdershoorns / jachthoorns / bakkershoorns / midwinterhoorns? Wie weet dat? De afbeelding (Amb. 317.2° Folio 6 recto (Mendel I)) uit het oudste Hausbuch (ca.1425) der Nürnberger Zwölfbrüderstiftungen (opgericht 1388) laat ons een hoorn zien die qua lengte, bereik van tonen en materiaal nauwelijks van de oudste midwinterhoorns verschilt zoals wij die kennen. Deze is recht en wordt geblazen als een trompet, niet schuin via een happe. Over de Türmer (torenblazer), genaamd Peter is o.a. het volgende te lezen in de beschrijving uit het oudste boek van Mendel: Der Türmer steht in der offenen Turmkammer und bläst mit der Busine das Stundensignal. Bekrönt wird der Turm von einem kleinen Dachreiter, in dem eine Glocke hängt. Rechter Hand ist der etwas niedrigere Chor der Kirche zu sehen. |
Herder met hoorn
Op de miniatuur links uit de Aberdeen Bestiary uit ca. 1200 zit een herder te slapen, terwijl een wolf komt aansluipen die het op zijn schapen heeft voorzien. De herdershond staat grommend op het dak van de schapenstal, maar of hij de wolf weet af te schrikken? In zijn linkerarm houdt de herder zijn hoorn geklemd, kennelijk van hout en ook gekuipt, Als hij blaast, zal het ondier wegvluchten in de nacht vanwaar hij kwam en de arme schapen met rust laten.
Op de miniatuur links uit de Aberdeen Bestiary uit ca. 1200 zit een herder te slapen, terwijl een wolf komt aansluipen die het op zijn schapen heeft voorzien. De herdershond staat grommend op het dak van de schapenstal, maar of hij de wolf weet af te schrikken? In zijn linkerarm houdt de herder zijn hoorn geklemd, kennelijk van hout en ook gekuipt, Als hij blaast, zal het ondier wegvluchten in de nacht vanwaar hij kwam en de arme schapen met rust laten.