Het Woud der Verwachting
  • Nieuws
  • Welkom
  • Het Woud
    • Paul Kluwer i.m.
    • Marlies Ursem afscheid
    • Ben Wagenvoort afscheid
  • Agenda 2019
    • Stedelijke macht
    • De heks van Almen
    • Hanzestad Zutphen
    • Terugblik AMB '19 >
      • AMB 2019 foto's 5
    • DWDDD Summerschool 2019
  • Ambachten
    • Alchemist
    • Ambachtelijk St. Thomas Gilde
    • Bandweven >
      • Bandweven 2
    • Bode >
      • Bode te paard
    • Bontwerker
    • Boog maken
    • Borduurwerk >
      • Aalmoestasje
    • Bourrelet maken
    • Breien
    • Geneeskruiden
    • Hoeden maken >
      • Robin Hood hoedje
    • Hout bewerken >
      • Dagobert
      • Kist maken
    • Juwelier
    • Kaartweven
    • Koperslager >
      • Messing schotel
    • Lantaarnmaker
    • Leerwerk
    • Maliënmaker
    • Mandenmaker
    • Ondergoed
    • Pottenbakker >
      • Pelgrimshoorn
      • Pottenbakkersdraaischijf
      • Puntneus voor pottenkijkers
      • Steengoed
      • Vuurstolp
      • Voor hetere vuren staan
    • Riemensnijder
    • Schoenmaker >
      • Passende schoenen
      • Schoenen valkenier
    • Schrijver
    • Tekenaar met zilverstift
    • Tenten maken
    • Torenblazer
    • Trippenmaker
    • Tuigenmaker >
      • Harnachement 1
      • Harnachement 2
    • Wapensmid >
      • Replica
    • Weven
    • Wol verven
  • Ark van Noach
    • Keeshond
    • Le grand noir du Berry
    • Molossos >
      • Landseer
    • Natte neuzen
    • Nederlandse landgeit
    • Ouessant, fotogeniek schaap
    • Witte paarden parade
    • Twentse landgans
    • De zwarte prins
  • Educatief aanbod
    • Stripboek Gelre
    • Ontmoet middeleeuwers
    • Alles op één kaart
    • Mijn leeren is speelen
    • Onze held in harnas
    • Spelenderwijs
    • Middeleeuwen in 3D
    • Het Woud in 3D-film
    • Vrouwen van Nu - Eefde
    • Wildenborchse vrouwenclub
  • Erfgoedbreed
    • Nijenbeek - kasteelruïne
    • De Hoge Berg, Texel
    • Ere wie ere toekomt
    • De eenhoorn achterna
    • Kruidentuin Stein
  • Erepodium Maelwael
    • Passion
    • Nijmegen bakermat
    • In vol ornaat
    • Maelwael in Rijksmuseum
    • Beeldhouwers voor Bourgogne
    • Sprakeloze monnik
  • Getijdenboek
    • Getijdenboek TEFAF (2)
    • Getijdenboek TEFAF (1)
    • The Tenschert Hours
    • Maastrichter Getijdenboek
  • Evenementenarchief
    • Kostuumpresentatie
    • Terugblik AMB '18
    • De zot gekroond
    • Ridders Oude Wand
    • Eendaags Pop-Up Museum
    • Terugblik GvL '17 >
      • Terugblik 2 GvL '17
      • 2017 GvL - foto's
      • 2017 - Graafschap op GvL-festival
      • Dirk IV gaat mank
    • Terugblik AMB '17 >
      • Datura Medieval Music
      • leringh & vermaeck
      • Pinksteren-kasteeldagen
    • Handel en Hanze
    • 2016 GvLimburg Festival >
      • 2016 Gebr.v.Limburg - foto's
      • 2016 Blyde Incomst - foto's
      • 2016 GvL - hertogelijke garde
      • 2016 Druivenoogst - foto's
      • 2016 middeleeuwse smulparij - foto's
    • 2016-10-08 Gelredag / Koningsweg
    • 2016-10-07 Archeohotspot Arnhem
    • 2016 Ammersoyen Middeleeuws Bewoond >
      • AMB 2016
      • Spelen op Ammersoyen
      • Klinken op Johanna
      • Kinderspeurtocht
      • Verhalen op Ammersoyen
      • Duiven lossen
      • Tijdverdrijf op Ammersoyen
      • Jonkvrouw worden?
      • Hoe word je ridder?
    • 2015 GvLimburg Festival
    • 2015 - Welkom op Ammersoyen
    • 2013 Gebroeders van Limburg Festival
    • 2013 Loop der Tijden
    • 2013 Het blijft toch familie
    • 2013 Project Middeleeuwen
    • 2013 Kasteel Ammersoijen
  • Hertog Willem
    • Feestgewaad voor Willem van Gelre
    • Goed gemutst of blootshoofds
    • Harnas voor Willem I
    • Hertogelijk harnas verguld
    • Order of the Garter
    • Pronkharnas voor Willem
    • Rode schoenen
    • Stadsrecht bevestigd in 1377
  • Historie van Gelre
    • Elburg vesting >
      • 2018 Elburg - foto's
    • Slag van St. Hubert
    • Monnikhuizen
  • Maelwael Lymborch
    • Gebr.van Lymborch
    • Grassi's schetsboek
    • Handschoenen
    • Hernoemd tot Van Lymborch
    • Nieuwjaarsdag
    • Nijmegen ca. 1400
    • Sergent d'armes.
    • Valkenjacht vlnr
    • Veelzijdige paarden
  • Maria van Gelre
    • Jaarboek Kostuum 2019
    • Biografie Marie d'Harcourt
    • Bruidsschat op de pof
    • Eelt op je knieën
    • Eerste Kerstdag
    • Engelen bij Maria
    • Gebedenboek Maria van Gelre
    • Hand van de meester
    • Hermelijn
    • Hofmakerij in Gelre
    • Hortus conclusus
    • Houppelande
    • Houppelande ontleed
    • Imitatio Mariae
    • Maria van Gelre's kerkschat
    • Onder de loep nemen
    • Paard en tuig
    • Pluim op je hoed
    • Reinald IV
    • Riem onder het hart
    • Rozet van parels
    • Ten voeten uit
    • Zo blank als sneeuw
  • Media
    • Maria's bruidskleed
    • Willem onderweg
    • Willem in harnas
    • Monnikhuizen in 3D
    • Ammersoyen 360°
    • List van de Rosmolen
  • Onderzoek
    • Midwinterhoorn
    • In amazonezit
    • Stekeligheden
    • Vorstelijke bontmuts
    • Wat een kers niet vermag
    • Vlindermadonna van dichtbij
    • Elburg ideaalstad
    • Maria van Brabant
    • Gouden zegel Karel IV
    • bellenville ook gelders
    • honi soit qui mal y pense
    • Kroniek van Froissart
    • Het Middeleeuwse Banket
    • Festina lente
    • Henk Demoed
    • Laudate
    • Sint Nicolaas
  • Personages
    • Johanna, hertogin van Brabant >
      • De laatste vorstin...
    • Hof van Gelre ± 1400
    • De Gezinde (het gezin) >
      • Hertogin van Gelre en Gulik >
        • Hertogin Gelre verguld
        • Catharina's tresoor
      • Maria van Gulik >
        • Surcot ouvert voor Maryken
      • Jan met de Bellen
      • Maria van Arkel >
        • Verloving
      • Johanna van Cuyck
    • Raadsheren en echtgenotes >
      • Dirk IV
      • Willem IV >
        • Rob van Zijll de Jong
      • Vrouwe van Bronckhorst
    • Herauten >
      • Heraut Gelre
      • Heraut Gulik
      • Heraut Kleef
      • Wapenboek Bellenville
      • Kwartet van Herauten
      • Heraut Gelre in Bellenville
      • Heraut Gelre bekent kleur
    • Gewapend escorte >
      • Commandant Frederik
      • Gerard van Culemborg
      • Je zult voor paal staan...
      • Manschappen gezocht
      • Wapenschouw
      • Wimpeldrager
    • Nieuwjaar - januariblad >
      • Hondenmeester
    • Lenterit - meiblad >
      • Blazers van Berry
    • Hooioogst - juniblad >
      • Meesterlijk magazine in de maak
    • Valkenjacht - augustusblad >
      • De valkenier
      • Hondenmeester
    • Overige kalenderbladen
    • Ezelkaravaan >
      • Wijnoogst
      • Strontbrigade
      • Berry-ezels met vredesduiven naar Ammersoyen
    • Personeel >
      • Hofkapelaan >
        • Sandalen voor een bedelmonnik
        • Benardus' bril
      • Hofastroloog >
        • Betekenis van de astrologie en de rol van de astroloog in de Middeleeuwen
      • Kamenier
      • Waterdraagsters
  • Projecten 2005-18
    • Project 2012-15
  • Publicaties
    • Maelwael Van Lymborch
    • Guillaume Machaut
    • Catalogus 'Ik, Maria van Gelre'
    • Maria van Gelre 1380-1429
    • Grondleggers schilderkunst
    • The making of... Magazine 600
    • Het verleden op je bord
    • Het Woud der Verwachting
    • De gebroeders Van Limburg
    • Edelman Bedelman
    • De hand van de meester
    • Op reis en aan tafel met Katherina van Kleef 1417
    • Kastelen in Gelderland
    • Middeleeuws koken >
      • Herleving ME keuken
  • Ridders van Gelre
    • Keizer Karel IV getekend
  • Symbolen van Gelre
    • Op drakenjacht
    • De Draak van Gelre
    • Gelre's rode roos
    • Gelderse vlag
    • Gelders vlagvertoon
    • Toernooihelm
    • Wapen Gelre & Gulik
    • Wapenmantel hertog Willem
  • Valkenjacht
    • Valken boven Ammersoyen
    • Catharina op valkenjacht
    • Jagen met vogels
  • Voor het noenmaal..
    • Arte della Cucina
    • Noenmaal in het Paviljoen
    • Kookworkshop voor Ammersoyen
    • Pronkgerecht
    • Hertogelijk noenmaal
    • Tafelkleed met verhaal
    • Dragers met berrie
  • Donateur worden
  • Contact
  • Nieuwsbrief

Torenblazer


Foto
Op één van de afbeeldingen in het Hausbuch van de Zwölfbrüderstiftungen in Nürnberg (Dodenboeken van een bejaardenhuis, opgericht door Konrad Mendel in 1388) staat in de oudste serie, gestart ca. 1425 een "Handwerker" die het beroep van Türmer uitoefende. Op de afbeelding en uit de toelichting blijkt de man op een hoorn te blazen vanuit de toren, en wel op ieder uur (=Stundensignal). Er is een klok te zien, mogelijk sloeg die de uren en zeker de getijden. Misschien moest die klok ook door de Türmer geluid worden. 
 
Er was nog geen uurwerk, er is in elk geval geen uurwerk zichtbaar. Het oudste uurwerk ter wereld bevindt zich in de kathedraal van Salisbury en dateert waarschijnlijk van vóór 1386 (Wikipedia). Een uurwerk zonder wijzerplaten of wijzers, maar die sloeg wel elk uur. Het bevond zich oorspronkelijk in de klokkentoren, tot deze in 1790 werd afgebroken. Het heeft eeuwen geduurd voordat elke stad zijn uurwerk inclusief slagwerk had.
​
Foto
Torenblazers & klokkenluiders spelen welluidend samen in een klokkentoren. Miniatuur in een getijdenboek 1330-1340 Avignon - BM - ms. 0121 fol.151 verso
Zou zo'n torenblazer ooit geblazen kunnen hebben op de bronzen hoorns die wij kennen o.a. uit Hasselt,
​'s-Heerenberg en uit de collectie van Het Valkhof in Nijmegen (bodemvondst aan de Rijn, nabij Driel). Drie gotische hoorns die in verband gebracht worden met het blazen ter waarschuwing van de inwoners voor hoog water en evt. andere gevaren. Maar torenblazers hadden natuurlijk ook hoorns, hoe lang waren die, hoeveel tonen en welke signalen bliezen zij, was er een relatie met de herdershoorns / jachthoorns / bakkershoorns / midwinterhoorns? Wie weet dat?

  
De afbeelding (Amb. 317.2° Folio 6 recto (Mendel I)) uit het oudste Hausbuch (ca.1425) der Nürnberger Zwölfbrüderstiftungen (opgericht 1388) laat ons een hoorn zien die qua lengte, bereik van tonen en materiaal nauwelijks van de oudste midwinterhoorns verschilt zoals wij die kennen. Deze is recht en wordt geblazen als een trompet, niet schuin via een happe. 
 
Over de Türmer (torenblazer), genaamd Peter is o.a. het volgende te lezen in de beschrijving uit het oudste boek van Mendel: Der Türmer steht in der offenen Turmkammer und bläst mit der Busine das Stundensignal. Bekrönt wird der Turm von einem kleinen Dachreiter, in dem eine Glocke hängt. Rechter Hand ist der etwas niedrigere Chor der Kirche zu sehen. 
Foto
Herder met hoorn
Op de miniatuur links uit de
Aberdeen Bestiary uit ca. 1200 zit een herder te slapen, terwijl een wolf komt aansluipen die het op zijn schapen heeft voorzien. De herdershond staat grommend op het dak van de schapenstal, maar of hij de wolf weet af te schrikken? In zijn linkerarm houdt de herder zijn hoorn geklemd, kennelijk van hout en ook gekuipt, Als hij blaast, zal het ondier wegvluchten in de nacht vanwaar hij kwam en de arme schapen met rust laten.


Contact - Webmaster - Woudnieuws
  • Nieuws
  • Welkom
  • Het Woud
    • Paul Kluwer i.m.
    • Marlies Ursem afscheid
    • Ben Wagenvoort afscheid
  • Agenda 2019
    • Stedelijke macht
    • De heks van Almen
    • Hanzestad Zutphen
    • Terugblik AMB '19 >
      • AMB 2019 foto's 5
    • DWDDD Summerschool 2019
  • Ambachten
    • Alchemist
    • Ambachtelijk St. Thomas Gilde
    • Bandweven >
      • Bandweven 2
    • Bode >
      • Bode te paard
    • Bontwerker
    • Boog maken
    • Borduurwerk >
      • Aalmoestasje
    • Bourrelet maken
    • Breien
    • Geneeskruiden
    • Hoeden maken >
      • Robin Hood hoedje
    • Hout bewerken >
      • Dagobert
      • Kist maken
    • Juwelier
    • Kaartweven
    • Koperslager >
      • Messing schotel
    • Lantaarnmaker
    • Leerwerk
    • Maliënmaker
    • Mandenmaker
    • Ondergoed
    • Pottenbakker >
      • Pelgrimshoorn
      • Pottenbakkersdraaischijf
      • Puntneus voor pottenkijkers
      • Steengoed
      • Vuurstolp
      • Voor hetere vuren staan
    • Riemensnijder
    • Schoenmaker >
      • Passende schoenen
      • Schoenen valkenier
    • Schrijver
    • Tekenaar met zilverstift
    • Tenten maken
    • Torenblazer
    • Trippenmaker
    • Tuigenmaker >
      • Harnachement 1
      • Harnachement 2
    • Wapensmid >
      • Replica
    • Weven
    • Wol verven
  • Ark van Noach
    • Keeshond
    • Le grand noir du Berry
    • Molossos >
      • Landseer
    • Natte neuzen
    • Nederlandse landgeit
    • Ouessant, fotogeniek schaap
    • Witte paarden parade
    • Twentse landgans
    • De zwarte prins
  • Educatief aanbod
    • Stripboek Gelre
    • Ontmoet middeleeuwers
    • Alles op één kaart
    • Mijn leeren is speelen
    • Onze held in harnas
    • Spelenderwijs
    • Middeleeuwen in 3D
    • Het Woud in 3D-film
    • Vrouwen van Nu - Eefde
    • Wildenborchse vrouwenclub
  • Erfgoedbreed
    • Nijenbeek - kasteelruïne
    • De Hoge Berg, Texel
    • Ere wie ere toekomt
    • De eenhoorn achterna
    • Kruidentuin Stein
  • Erepodium Maelwael
    • Passion
    • Nijmegen bakermat
    • In vol ornaat
    • Maelwael in Rijksmuseum
    • Beeldhouwers voor Bourgogne
    • Sprakeloze monnik
  • Getijdenboek
    • Getijdenboek TEFAF (2)
    • Getijdenboek TEFAF (1)
    • The Tenschert Hours
    • Maastrichter Getijdenboek
  • Evenementenarchief
    • Kostuumpresentatie
    • Terugblik AMB '18
    • De zot gekroond
    • Ridders Oude Wand
    • Eendaags Pop-Up Museum
    • Terugblik GvL '17 >
      • Terugblik 2 GvL '17
      • 2017 GvL - foto's
      • 2017 - Graafschap op GvL-festival
      • Dirk IV gaat mank
    • Terugblik AMB '17 >
      • Datura Medieval Music
      • leringh & vermaeck
      • Pinksteren-kasteeldagen
    • Handel en Hanze
    • 2016 GvLimburg Festival >
      • 2016 Gebr.v.Limburg - foto's
      • 2016 Blyde Incomst - foto's
      • 2016 GvL - hertogelijke garde
      • 2016 Druivenoogst - foto's
      • 2016 middeleeuwse smulparij - foto's
    • 2016-10-08 Gelredag / Koningsweg
    • 2016-10-07 Archeohotspot Arnhem
    • 2016 Ammersoyen Middeleeuws Bewoond >
      • AMB 2016
      • Spelen op Ammersoyen
      • Klinken op Johanna
      • Kinderspeurtocht
      • Verhalen op Ammersoyen
      • Duiven lossen
      • Tijdverdrijf op Ammersoyen
      • Jonkvrouw worden?
      • Hoe word je ridder?
    • 2015 GvLimburg Festival
    • 2015 - Welkom op Ammersoyen
    • 2013 Gebroeders van Limburg Festival
    • 2013 Loop der Tijden
    • 2013 Het blijft toch familie
    • 2013 Project Middeleeuwen
    • 2013 Kasteel Ammersoijen
  • Hertog Willem
    • Feestgewaad voor Willem van Gelre
    • Goed gemutst of blootshoofds
    • Harnas voor Willem I
    • Hertogelijk harnas verguld
    • Order of the Garter
    • Pronkharnas voor Willem
    • Rode schoenen
    • Stadsrecht bevestigd in 1377
  • Historie van Gelre
    • Elburg vesting >
      • 2018 Elburg - foto's
    • Slag van St. Hubert
    • Monnikhuizen
  • Maelwael Lymborch
    • Gebr.van Lymborch
    • Grassi's schetsboek
    • Handschoenen
    • Hernoemd tot Van Lymborch
    • Nieuwjaarsdag
    • Nijmegen ca. 1400
    • Sergent d'armes.
    • Valkenjacht vlnr
    • Veelzijdige paarden
  • Maria van Gelre
    • Jaarboek Kostuum 2019
    • Biografie Marie d'Harcourt
    • Bruidsschat op de pof
    • Eelt op je knieën
    • Eerste Kerstdag
    • Engelen bij Maria
    • Gebedenboek Maria van Gelre
    • Hand van de meester
    • Hermelijn
    • Hofmakerij in Gelre
    • Hortus conclusus
    • Houppelande
    • Houppelande ontleed
    • Imitatio Mariae
    • Maria van Gelre's kerkschat
    • Onder de loep nemen
    • Paard en tuig
    • Pluim op je hoed
    • Reinald IV
    • Riem onder het hart
    • Rozet van parels
    • Ten voeten uit
    • Zo blank als sneeuw
  • Media
    • Maria's bruidskleed
    • Willem onderweg
    • Willem in harnas
    • Monnikhuizen in 3D
    • Ammersoyen 360°
    • List van de Rosmolen
  • Onderzoek
    • Midwinterhoorn
    • In amazonezit
    • Stekeligheden
    • Vorstelijke bontmuts
    • Wat een kers niet vermag
    • Vlindermadonna van dichtbij
    • Elburg ideaalstad
    • Maria van Brabant
    • Gouden zegel Karel IV
    • bellenville ook gelders
    • honi soit qui mal y pense
    • Kroniek van Froissart
    • Het Middeleeuwse Banket
    • Festina lente
    • Henk Demoed
    • Laudate
    • Sint Nicolaas
  • Personages
    • Johanna, hertogin van Brabant >
      • De laatste vorstin...
    • Hof van Gelre ± 1400
    • De Gezinde (het gezin) >
      • Hertogin van Gelre en Gulik >
        • Hertogin Gelre verguld
        • Catharina's tresoor
      • Maria van Gulik >
        • Surcot ouvert voor Maryken
      • Jan met de Bellen
      • Maria van Arkel >
        • Verloving
      • Johanna van Cuyck
    • Raadsheren en echtgenotes >
      • Dirk IV
      • Willem IV >
        • Rob van Zijll de Jong
      • Vrouwe van Bronckhorst
    • Herauten >
      • Heraut Gelre
      • Heraut Gulik
      • Heraut Kleef
      • Wapenboek Bellenville
      • Kwartet van Herauten
      • Heraut Gelre in Bellenville
      • Heraut Gelre bekent kleur
    • Gewapend escorte >
      • Commandant Frederik
      • Gerard van Culemborg
      • Je zult voor paal staan...
      • Manschappen gezocht
      • Wapenschouw
      • Wimpeldrager
    • Nieuwjaar - januariblad >
      • Hondenmeester
    • Lenterit - meiblad >
      • Blazers van Berry
    • Hooioogst - juniblad >
      • Meesterlijk magazine in de maak
    • Valkenjacht - augustusblad >
      • De valkenier
      • Hondenmeester
    • Overige kalenderbladen
    • Ezelkaravaan >
      • Wijnoogst
      • Strontbrigade
      • Berry-ezels met vredesduiven naar Ammersoyen
    • Personeel >
      • Hofkapelaan >
        • Sandalen voor een bedelmonnik
        • Benardus' bril
      • Hofastroloog >
        • Betekenis van de astrologie en de rol van de astroloog in de Middeleeuwen
      • Kamenier
      • Waterdraagsters
  • Projecten 2005-18
    • Project 2012-15
  • Publicaties
    • Maelwael Van Lymborch
    • Guillaume Machaut
    • Catalogus 'Ik, Maria van Gelre'
    • Maria van Gelre 1380-1429
    • Grondleggers schilderkunst
    • The making of... Magazine 600
    • Het verleden op je bord
    • Het Woud der Verwachting
    • De gebroeders Van Limburg
    • Edelman Bedelman
    • De hand van de meester
    • Op reis en aan tafel met Katherina van Kleef 1417
    • Kastelen in Gelderland
    • Middeleeuws koken >
      • Herleving ME keuken
  • Ridders van Gelre
    • Keizer Karel IV getekend
  • Symbolen van Gelre
    • Op drakenjacht
    • De Draak van Gelre
    • Gelre's rode roos
    • Gelderse vlag
    • Gelders vlagvertoon
    • Toernooihelm
    • Wapen Gelre & Gulik
    • Wapenmantel hertog Willem
  • Valkenjacht
    • Valken boven Ammersoyen
    • Catharina op valkenjacht
    • Jagen met vogels
  • Voor het noenmaal..
    • Arte della Cucina
    • Noenmaal in het Paviljoen
    • Kookworkshop voor Ammersoyen
    • Pronkgerecht
    • Hertogelijk noenmaal
    • Tafelkleed met verhaal
    • Dragers met berrie
  • Donateur worden
  • Contact
  • Nieuwsbrief