Wol verven
Plantaardig verven
Voor het verven van wol kan men (delen van) planten gebruiken, o.a. bladeren, wortels, bloemen, schillen, knoppen, bast en zelfs gemalen hout... In veel gevallen wordt de wol voorbewerkt met een andere stof waarmee de wol wordt gebeitst. Kruidenvrouwen van Het Woud der Verwachting hebben plantaardig geverfde wol in strengen in een mand verzameld met aan elke streng een label. In het midden ligt een dot ongesponnen wol die met uienschillen is geverfd. |
Hoofdstuk LXX uit Capitulare de villis vel curtis imperii. De domeinenverordening is wellicht in 812 in Aken in opdracht van keizer Karel de Grote door de benedictijner abt Ansegis van St.Wandrille opgesteld.
|
|
Met de klok mee, te beginnen met:
|
Het belang van de kruidentuin
Sommige kruiden worden in een kruidentuin geteeld om daaruit verfstoffen te winnen, Maar er zijn legio voorbeelden van planten, bladeren, wortels en andere bestanddelen die niet in een kruidentuin laten telen, maar die men verzamelen moet op andere plekken. In de nieuwe kruidentuin op de Ruïne Stein zouden aanvankelijk vier plantvakken komen: 1. keukenkruiden 2. geneeskruiden 3. cosmetische kruiden 4. verfkruiden Bij nader inzien moesten de verfkruiden het veld ruimen voor planten uit de lijst die Karel de Grote in Aken Ao 812 liet maken, de Capitulare de Villis. Re-enactment groepen als Het Woud der Verwachting kunnen planten gebruiken om kleding mee te verven. Men kan de ongesponnen wol een verfbad geven of de strengen van gesponnen wol. Wie contrasten in het weefsel wil, werkt daarmee. Men kan ook stoffen of kleding in zijn geheel een verfbad geven, zoals de blauwverver deed, die daar dan blauwe handen aan overhield. Deze benaming vindt men terug in straatnamen en gevelstenen. Afb. links: Onder toeziend oog van de kruidenvrouw plaatst de tuinjongen in de kruidentuin op de Ruïne Stein een naambordje bij één van de kruiden in het plantvak met kruiden voor cosmetisch gebruik.
|
|
Wede voor de blauwverver
Langs de Berkel bij Almen groeit een bepaalde plant weelderig langs de oever. Wede wist iemand, waar je stoffen blauw mee kunt verven. Via Wikipedia dit gecontroleerd en jazeker voordat indigo werd ingevoerd uit het Verre Oosten, verfde men blauw met wede. Een dame die hierin zeer actief is verwijst naar de blauwe hand. Daar stond een gevelsteen bij afgebeeld van de blauwe hand. In Oud-Achterhoeksch Boerenleven schrijft Meester Hendrik Willem Heuvel over de boerderij in Laren met dezelfde naam het volgende: "De herberg de Blauwe Hand. De naam komt wellicht van de geschilderde blauwe hand, die in oude tijden wel boven een deur hing ter afwering van booze invloeden. Dat is zeker wel drie eeuwen of langer geleden." Blz. 148, vijfde druk, Deventer 1965. Uitg. N.Kluwer. Het verband met het blauw verven is niet meer aan te tonen, maar we weten dat in de Middeleeuwen deze verfstof uit wede werd gewonnen en toegepast. In Nijmegen bestaat ook een gevelsteen (afb. rechts) De Blaauwe Hand geheten, uit 1797, die in verband wordt gebracht met de blauwverver, die in dat pand ooit zijn ambacht uitgeoefend zou hebben. |
In de miniaturen van de Gebroeders van Limburg is deze kleur veelvuldig in allerlei gradaties van diep koningsblauw tot pastelkleurig lichtblauw terug te vinden bij de kleding. Maar de diepblauwe kleur voor die miniaturen werd gewonnen uit een edelsteen, lapis lazuli, die kostbaarder was dan goud.
|