- Nieuws
- Welkom
- Het Woud
- Agenda 2023
- De heks van Almen
- Slag om Altena
- Welkom in 2023
-
Ambachten
- Alchemist
- Ambachtelijk St. Thomas Gilde >
- Bandweven >
- Bier brouwen
- Bode >
- Bontwerker >
- Boog maken
- Borduurwerk >
- Bourrelet maken
- Breien >
- Couvre-chef maken
- Drievingerwant
- Geneeskruiden
- Hoeden maken >
- Hout bewerken >
- Juwelier >
- Kaartweven
- Koperslager >
- Lantaarnmaker
- Leerwerk
- losse mouwen
- Maliënmaker
- Mandenmaker
- Marktkooplui
- Ondergoed
- Pottenbakker >
- Riemensnijder
- Schoenmaker >
- Schrijver
- Tekenaar met zilverstift
- Tenten maken
- Torenblazer
- Trippenmaker
- Tuigenmaker >
- Wapensmid >
- Weven
- Wol verven
- Ark van Noach
- Educatief aanbod
-
Erfgoedbreed
- Aaltense Goor
- Achterhoekse vlag
- Buitenmuseum Lochem
- Cruydthof Ammersoyen
- Emilie und Hans Stratmans Stiftung
- Ere wie ere toekomt
- Heggenvlechters
- Heroïsche heilige
- Icoonlandschap 4
- Kracht van kronieken
- Kroonluchter top 100
- Kruidentuin Stein
- Nijenbeek kasteelruïne
- Roots of the Queen
- Stad Staverden
- De Hoge Berg, Texel
- De rode ridder
- De eenhoorn achterna
- Erepodium Maelwael
- Evenementenarchief
- Gouda 750 jaar Stad
- Getijdenboek
- Hertog Willem
- Historie van Gelre
-
Maelwael Lymborch
- Beeldtaal
- Crécy 1346
- Cryptisch schrift >
- Driekoningen
- Gebarentaal
- Gebr.van Lymborch
- Grassi's schetsboek
- Gulzigheid
- Handschoenen
- Hernoemd tot Van Lymborch
- Kindermoord
- Koudste maand
- Maand van Mars
- 1 Mei - lenterit
- Muzikaal onthaal
- Nieuwjaarsdag
- Nijmegen ca. 1400
- Paard en mens
- Pelgrimskruik
- Profiel-portretten
- Sergent d'armes.
- sprekende kleuren
- Steenbok
- toernooischild
- Valkenjacht vlnr
- Veelzijdige paarden
- Wanten
-
Maria van Gelre
- Jaarboek Kostuum 2019
- Biografie Marie d'Harcourt
- Ceintuur geborduurd
- Bruidsschat op de pof
- Eelt op je knieën
- Eerste Kerstdag
- Engelen bij Maria
- Gebedenboek Maria van Gelre
- Mariabeeld
- Maria van Gelre's gordel
- Maria van Gelre's ceintuur
- Hand van de meester
- Hermelijn
- Hofmakerij in Gelre
- Hortus conclusus
- Houppelande
- Houppelande ontleed
- Imitatio Mariae
- Maria van Gelre's kerkschat
- Onder de loep nemen
- Maria van Gelre on tour
- Paard en tuig
- Pelgrimage
- Pluim op je hoed
- Reinald IV
- Riem onder het hart
- Rozet van parels
- Ten voeten uit
- Zo blank als sneeuw
- Media
-
Onderzoek
- bellenville ook gelders
- Charles d'Orléans
- DNA & eiwit research
- DNA / eiwit research 2
- Donor onbekend
- Elburg ideaalstad
- Festina lente
- Gouden zegel Karel IV
- Handgebaar
- Het Middeleeuwse Banket
- honi soit qui mal y pense
- In amazonezit
- Kroniek van Froissart
- Laudate
- Maria van Brabant
- Herder met hoorn
- Midwinterhoorn
- Sint Nicolaas
- Stekeligheden
- Vlindermadonna van dichtbij
- Vorstelijke bontmuts
- Vroom keramiek
- Wat een kers niet vermag
- Personages
- Projecten 2005-22
-
Publicaties
- Jaarboek 2023
- Jaarboek Gelre CXI
- Maelwael Van Lymborch
- Guillaume Machaut
- Catalogus 'Ik, Maria van Gelre'
- Maria van Gelre 1380-1429
- Grondleggers schilderkunst
- The making of... Magazine 600
- Het verleden op je bord
- Het Woud der Verwachting
- De gebroeders Van Limburg
- Edelman Bedelman
- Negen Besten
- De hand van de meester
- Op reis en aan tafel met Katherina van Kleef 1417
- Kastelen in Gelderland
- Middeleeuws koken >
- Ridders van Gelre
- Symbolen van Gelre
- Valkenjacht
- Voor het noenmaal..
- Donateur worden
- Contact
- Nieuwsbrief
Gelre's rode roos

Op het zegel (links) voert graaf Otto I van Gelre en Zutphen een schild met moeilijk zichtbaar drie vijfbladige bloemen beladen.
Minder bekend is een zilveren penning (z.j.) geslagen tussen 1187 - 1202, waarop beter zichtbaar enerzijds zijn beeldenaar met kop en zwaard en op de andere zijde een gelijkarmig kruis waarin drie maal een vijfbladige bloem en eenmaal een ster. Zo laat kruisridder Otto zien dat hij rozen in zijn schild voert. De achtpuntige ster verwijst naar Christus (Hij die uitstijgt boven de volmaakte zeven). In dat verband staat een octagoon (bijv. de tombe van Christus in de Heilig Grafkerk in Jeruzalem) voor eeuwig leven en verrijzenis.
We kennen de kleuren van de vijfbladige bloemen via de graftombe van zijn zoon Gerard en diens vrouw Margaretha van Brabant. Het zijn rode bloemen op een gouden achtergrond. Zonder al te ingewikkeld te doen, beschouwen we die als rozen. De unieke graftombe waarop de echtelieden levensgroot zijn afgebeeld staat sinds ca. 1230 onafgebroken op dezelfde plek waar zij zijn begraven in de Munsterkerk in Roermond. Dankzij onderzoek bij de recente restauratie kon worden vastgesteld dat de beschildering op het origineel terug gaat. Hoewel hiermee niet onomstotelijk vast staat dat de beschildering precies even oud is als de graftombe.
Op dezelfde tombe zijn ook gouden leeuwen afgebeeld. Het lijkt aannemelijk dat de bloemen en de leeuwen zijn geschilderd in opdracht van Otto's kleinzoon, graaf Otto II. De tombe zou zo de overstap van het grootvaderlijk wapen met de rode bloemen in goud naar de gouden leeuwen in blauw van de kleinzoon kunnen markeren. Zijn grootmoeder, Richardis von Scheyern-Wittelsbach (Kelheim, 1173 - Roermond, 7 december 1231) was een dochter van paltsgraaf Otto I van Beieren en Agnes van Loon. Haar familie voerde dezelfde leeuw in hun wapen als de latere Gelderse graven. Zij was diepreligieus. Na het overlijden van haar echtgenoot Otto I van Gelre in 1207 liet ze een woning bouwen op de Elberg in de buurt van het kluizenaarsklooster Bethlehem bij Doetinchem. waar zij van tijd tot tijd verbleef. Omdat Gelre geen cisterciënzer klooster bezat stichtte haar zoon graaf Gerard in 1218 in Roermond het Onze-Lieve-Vrouwenmunster. Richardis werd de eerste abdis van deze vrouwenabdij.
Richardis werd begraven in de abdij van Roermond. Het lijkt logisch dat de kleinzoon de wapenfiguren van zijn grootouders op de tombe voor zijn vader liet vereeuwigen, juist omdat hij definitief koos voor de leeuw van Gelre
Richardis werd begraven in de abdij van Roermond. Het lijkt logisch dat de kleinzoon de wapenfiguren van zijn grootouders op de tombe voor zijn vader liet vereeuwigen, juist omdat hij definitief koos voor de leeuw van Gelre
In de heraldiek van overheden in Gelderland en Limburg, zoals gemeenten en waterschappen en tevens in Nordrheinland, zoals Kreise, steden en gemeenten, komen we nog veelvuldig de roos / (mispel)bloem tegen. Sommige kozen de rode roos tot wapenfiguur, andere waren meer gecharmeerd van de witte mispelbloem, eveneens vijfbladig maar dan wit. De mispel herinnert aan de Gelderse drakensage, midden 16de eeuw. Veelvuldig zien we de leeuw in allerlei combinaties met de roos optreden, zo vaak dat het normaal lijkt.
Wapen van het Graafschap Gelre 1190 - 1236 en wapens van plaatsen in het voormalig Overkwartier van Gelre
De rode roos is van oudsher en wereldwijd bij uitstek het symbool van de liefde. In de Middeleeuwen verwijst de vijfbladige rode roos naar de Man van Smarten en speciaal de vijf wonden van Christus. Hoe men aan vijf wonden kwam? 1. aan het hoofd door de doornenkroon; 2. op de rug vanwege de geseling; 3. aan de handen door de nagels aan het kruis; 4. aan de voeten ook door de nagels; 5. de wond in zijn zijde door de lans die hem doorboorde.
Graaf Otto I van Gelre nam deel aan de Derde Kruistocht (1189) onder leiding van keizer Frederik Barbarossa. Hij was 39/40 jaar oud toen hij dit wapenschild ging voeren. Van de steden, die door diverse graven van Gelre zijn gesticht, zegelden een aantal met het symbool van de roos ofwel een combinatie met een andere wapenfiguur, vaak de Gelders leeuw. Neem Lochem dat stadsrechten kreeg van graaf Otto II in 1233, waarvan een zegel uit 1273 een schild met leeuw laat zien, omgeven door drie rozen. Doetinchem, dat in 1236 van graaf Otto II eveneens stadsrechten kreeg, combineerde de Heilige Catharina, patroonheilige van de Grote Kerk, met een schild waarop deze drie vijfbladige bloemen zijn afgebeeld. De verdwijning van de rode rozen uit het wapen van Gelre om die te vervangen door de leeuw is één ding, het toedichten van een rol aan de mispelboom in de drakensage een tweede, maar dat de witte mispelbloemen door drakenbloed rood geverfd werden als derde feit geeft wel te denken. Waarom toch zo moeilijk gedaan om die rode rozen te verdonkeremanen? Charlotte Ruijs-Janssen uit Roermond heeft nog meer vraagtekens geplaatst bij deze typische afleidingsmanoeuvre en ging op zoek naar antwoorden. Voor wie van mysteries houdt, is het zeker een aanrader om haar bevindingen nader te bekijken op de website over de historie van Roermond. |