Het Woud der Verwachting
  • Nieuws
  • Welkom
  • Het Woud
    • Paul Kluwer i.m.
    • Marlies Ursem afscheid
    • Ben Wagenvoort afscheid
  • Agenda 2019
    • Stedelijke macht
    • De heks van Almen
    • Hanzestad Zutphen
    • Terugblik AMB '19 >
      • AMB 2019 foto's 5
    • DWDDD Summerschool 2019
  • Ambachten
    • Alchemist
    • Ambachtelijk St. Thomas Gilde
    • Bandweven >
      • Bandweven 2
    • Bode >
      • Bode te paard
    • Bontwerker
    • Boog maken
    • Borduurwerk >
      • Aalmoestasje
    • Bourrelet maken
    • Breien
    • Geneeskruiden
    • Hoeden maken >
      • Robin Hood hoedje
    • Hout bewerken >
      • Dagobert
      • Kist maken
    • Juwelier
    • Kaartweven
    • Koperslager >
      • Messing schotel
    • Lantaarnmaker
    • Leerwerk
    • Maliënmaker
    • Mandenmaker
    • Ondergoed
    • Pottenbakker >
      • Pelgrimshoorn
      • Pottenbakkersdraaischijf
      • Puntneus voor pottenkijkers
      • Steengoed
      • Vuurstolp
      • Voor hetere vuren staan
    • Riemensnijder
    • Schoenmaker >
      • Passende schoenen
      • Schoenen valkenier
    • Schrijver
    • Tekenaar met zilverstift
    • Tenten maken
    • Torenblazer
    • Trippenmaker
    • Tuigenmaker >
      • Harnachement 1
      • Harnachement 2
    • Wapensmid >
      • Replica
    • Weven
    • Wol verven
  • Ark van Noach
    • Keeshond
    • Le grand noir du Berry
    • Molossos >
      • Landseer
    • Natte neuzen
    • Nederlandse landgeit
    • Ouessant, fotogeniek schaap
    • Witte paarden parade
    • Twentse landgans
    • De zwarte prins
  • Educatief aanbod
    • Stripboek Gelre
    • Ontmoet middeleeuwers
    • Alles op één kaart
    • Mijn leeren is speelen
    • Onze held in harnas
    • Spelenderwijs
    • Middeleeuwen in 3D
    • Het Woud in 3D-film
    • Vrouwen van Nu - Eefde
    • Wildenborchse vrouwenclub
  • Erfgoedbreed
    • Nijenbeek - kasteelruïne
    • De Hoge Berg, Texel
    • Ere wie ere toekomt
    • De eenhoorn achterna
    • Kruidentuin Stein
  • Erepodium Maelwael
    • Passion
    • Nijmegen bakermat
    • In vol ornaat
    • Maelwael in Rijksmuseum
    • Beeldhouwers voor Bourgogne
    • Sprakeloze monnik
  • Getijdenboek
    • Getijdenboek TEFAF (2)
    • Getijdenboek TEFAF (1)
    • The Tenschert Hours
    • Maastrichter Getijdenboek
  • Evenementenarchief
    • Kostuumpresentatie
    • Terugblik AMB '18
    • De zot gekroond
    • Ridders Oude Wand
    • Eendaags Pop-Up Museum
    • Terugblik GvL '17 >
      • Terugblik 2 GvL '17
      • 2017 GvL - foto's
      • 2017 - Graafschap op GvL-festival
      • Dirk IV gaat mank
    • Terugblik AMB '17 >
      • Datura Medieval Music
      • leringh & vermaeck
      • Pinksteren-kasteeldagen
    • Handel en Hanze
    • 2016 GvLimburg Festival >
      • 2016 Gebr.v.Limburg - foto's
      • 2016 Blyde Incomst - foto's
      • 2016 GvL - hertogelijke garde
      • 2016 Druivenoogst - foto's
      • 2016 middeleeuwse smulparij - foto's
    • 2016-10-08 Gelredag / Koningsweg
    • 2016-10-07 Archeohotspot Arnhem
    • 2016 Ammersoyen Middeleeuws Bewoond >
      • AMB 2016
      • Spelen op Ammersoyen
      • Klinken op Johanna
      • Kinderspeurtocht
      • Verhalen op Ammersoyen
      • Duiven lossen
      • Tijdverdrijf op Ammersoyen
      • Jonkvrouw worden?
      • Hoe word je ridder?
    • 2015 GvLimburg Festival
    • 2015 - Welkom op Ammersoyen
    • 2013 Gebroeders van Limburg Festival
    • 2013 Loop der Tijden
    • 2013 Het blijft toch familie
    • 2013 Project Middeleeuwen
    • 2013 Kasteel Ammersoijen
  • Hertog Willem
    • Feestgewaad voor Willem van Gelre
    • Goed gemutst of blootshoofds
    • Harnas voor Willem I
    • Hertogelijk harnas verguld
    • Order of the Garter
    • Pronkharnas voor Willem
    • Rode schoenen
    • Stadsrecht bevestigd in 1377
  • Historie van Gelre
    • Elburg vesting >
      • 2018 Elburg - foto's
    • Slag van St. Hubert
    • Monnikhuizen
  • Maelwael Lymborch
    • Gebr.van Lymborch
    • Grassi's schetsboek
    • Handschoenen
    • Hernoemd tot Van Lymborch
    • Nieuwjaarsdag
    • Nijmegen ca. 1400
    • Sergent d'armes.
    • Valkenjacht vlnr
    • Veelzijdige paarden
  • Maria van Gelre
    • Jaarboek Kostuum 2019
    • Biografie Marie d'Harcourt
    • Bruidsschat op de pof
    • Eelt op je knieën
    • Eerste Kerstdag
    • Engelen bij Maria
    • Gebedenboek Maria van Gelre
    • Hand van de meester
    • Hermelijn
    • Hofmakerij in Gelre
    • Hortus conclusus
    • Houppelande
    • Houppelande ontleed
    • Imitatio Mariae
    • Maria van Gelre's kerkschat
    • Onder de loep nemen
    • Paard en tuig
    • Pluim op je hoed
    • Reinald IV
    • Riem onder het hart
    • Rozet van parels
    • Ten voeten uit
    • Zo blank als sneeuw
  • Media
    • Maria's bruidskleed
    • Willem onderweg
    • Willem in harnas
    • Monnikhuizen in 3D
    • Ammersoyen 360°
    • List van de Rosmolen
  • Onderzoek
    • Midwinterhoorn
    • In amazonezit
    • Stekeligheden
    • Vorstelijke bontmuts
    • Wat een kers niet vermag
    • Vlindermadonna van dichtbij
    • Elburg ideaalstad
    • Maria van Brabant
    • Gouden zegel Karel IV
    • bellenville ook gelders
    • honi soit qui mal y pense
    • Kroniek van Froissart
    • Het Middeleeuwse Banket
    • Festina lente
    • Henk Demoed
    • Laudate
    • Sint Nicolaas
  • Personages
    • Johanna, hertogin van Brabant >
      • De laatste vorstin...
    • Hof van Gelre ± 1400
    • De Gezinde (het gezin) >
      • Hertogin van Gelre en Gulik >
        • Hertogin Gelre verguld
        • Catharina's tresoor
      • Maria van Gulik >
        • Surcot ouvert voor Maryken
      • Jan met de Bellen
      • Maria van Arkel >
        • Verloving
      • Johanna van Cuyck
    • Raadsheren en echtgenotes >
      • Dirk IV
      • Willem IV >
        • Rob van Zijll de Jong
      • Vrouwe van Bronckhorst
    • Herauten >
      • Heraut Gelre
      • Heraut Gulik
      • Heraut Kleef
      • Wapenboek Bellenville
      • Kwartet van Herauten
      • Heraut Gelre in Bellenville
      • Heraut Gelre bekent kleur
    • Gewapend escorte >
      • Commandant Frederik
      • Gerard van Culemborg
      • Je zult voor paal staan...
      • Manschappen gezocht
      • Wapenschouw
      • Wimpeldrager
    • Nieuwjaar - januariblad >
      • Hondenmeester
    • Lenterit - meiblad >
      • Blazers van Berry
    • Hooioogst - juniblad >
      • Meesterlijk magazine in de maak
    • Valkenjacht - augustusblad >
      • De valkenier
      • Hondenmeester
    • Overige kalenderbladen
    • Ezelkaravaan >
      • Wijnoogst
      • Strontbrigade
      • Berry-ezels met vredesduiven naar Ammersoyen
    • Personeel >
      • Hofkapelaan >
        • Sandalen voor een bedelmonnik
        • Benardus' bril
      • Hofastroloog >
        • Betekenis van de astrologie en de rol van de astroloog in de Middeleeuwen
      • Kamenier
      • Waterdraagsters
  • Projecten 2005-18
    • Project 2012-15
  • Publicaties
    • Maelwael Van Lymborch
    • Guillaume Machaut
    • Catalogus 'Ik, Maria van Gelre'
    • Maria van Gelre 1380-1429
    • Grondleggers schilderkunst
    • The making of... Magazine 600
    • Het verleden op je bord
    • Het Woud der Verwachting
    • De gebroeders Van Limburg
    • Edelman Bedelman
    • De hand van de meester
    • Op reis en aan tafel met Katherina van Kleef 1417
    • Kastelen in Gelderland
    • Middeleeuws koken >
      • Herleving ME keuken
  • Ridders van Gelre
    • Keizer Karel IV getekend
  • Symbolen van Gelre
    • Op drakenjacht
    • De Draak van Gelre
    • Gelre's rode roos
    • Gelderse vlag
    • Gelders vlagvertoon
    • Toernooihelm
    • Wapen Gelre & Gulik
    • Wapenmantel hertog Willem
  • Valkenjacht
    • Valken boven Ammersoyen
    • Catharina op valkenjacht
    • Jagen met vogels
  • Voor het noenmaal..
    • Arte della Cucina
    • Noenmaal in het Paviljoen
    • Kookworkshop voor Ammersoyen
    • Pronkgerecht
    • Hertogelijk noenmaal
    • Tafelkleed met verhaal
    • Dragers met berrie
  • Donateur worden
  • Contact
  • Nieuwsbrief

Vuurstolp 


Vuurstolp over haardvuur moest in de Middeleeuwen brand voorkomen

FotoVuurstolp (1475-1500), aardewerk met loodglazuur, bodemvondst Medemblik: Muntstraat-Torensteeg (1982). Inventarisnr. 8436-01. Foto © Provinciaal Depot voor Archeologie Noord-Holland.
​Stel je voor dat je huis van hout is en dat daar een open vuur nodig is, zowel voor de warmte als om voedsel te bereiden.
Zolang er iemand bij de vuurplaats is, kan er weinig gebeuren. Maar als iedereen van huis gaat of naar bed, moeten er geen vonken in de rondte spatten en het huis in lichterlaaie zetten. Om dat te voorkomen zette men over de smeulende resten van het haardvuur de vuurklok of vuurstolp.
In het Stadskeurboek stond de verplichting om een vuurklok in huis te hebben en te gebruiken. De meeste stadsbranden zijn veroorzaakt door dom en onzorgvuldig om te gaan met de brandveiligheid.
​Veel steden, ook Lochem en Zutphen, hadden in de middeleeuwen last van alles verwoestende stadsbranden. Daarom heeft men de "verstening" van de huizen in de stad verplicht gesteld en kwamen er "brandgangen" tussen de huizen, kwam er per wijk een brandmeester en moesten uit ieder huisgezin mannen meehelpen bij een brand, die over een eigen leren brandemmer beschikten.


Toen de verstening van de huizen tot stand kwam, veranderde de vorm van de vuurklok. Die oorspronkelijke klokvorm werd gehalveerd en van vlakke zijstukken voorzien, de zogeheten vleugels. Deze moesten ervoor zorgen dat de vuurstolp goed aansloot op de achterwand van de haard. Met de veranderde vorm transformeerde gaandeweg de functie van de vuurstolp van een verplicht en noodzakelijk gebruiksvoorwerp in die van een pronkstuk in de vaak zwart beroete haardstede. Uit de 17de en 18de eeuw dateren prachtige voorbeelden.

Re-enactment met de vuurklok

​Vanuit de re-enactment groep die edelike spijse kwam als reactie op deze publicatie over de vuurklok:
"De kooltjes bleven warm genoeg om de volgende ochtend het vuur weer aan te blazen. Heb jarenlang met een vuurklok gewerkt en meestal ging dat prima. Tegenwoordig mag het niet meer tijdens middeleeuwse evenementen dus niemand neemt het ding meer mee, maar 10 jaar geleden had bijna elke groep er 1 in het kamp."


Replica van een Middeleeuwse vuurstolp​
​1: Het handvormen van de stolp. De stolp wordt, in tegenstelling tot het meeste laat-middeleeuwse aardewerk,           uit "worsten" klei opgebouwd. De pottenbakker moet secuur te werk gaan om te zorgen dat de worsten goed op     elkaar hechten, anders kan later scheurvorming ontstaan. Zodra de basisvorm staat, wordt die te drogen gezet.
2: Als de klei leerhard is, worden het handvat en de versieringen aangebracht.
3: Er zijn verschillende technieken om engobe aan te brengen:schilderen, ringeloren en stempelen.
​    Op deze stolp zijn steeds gelijkvormige bogen te zien, dus ligt stempelen voor de hand.
4: Als de stolp droog is, kan die worden gebakken. De gele klei kleurt rood.

5: Het glazuur wordt aangebracht. Op de originele stolp is het basisglazuur een loodglazuur, een giftig goedje           waar de vingers van de pottenbakker zwaar onder lijden. Voor de reconstructie is daarom gekozen voor een           modern transparant glazuur met een klein percentage ijzer voor de honingkleur. De groene vlekken worden           aangebracht met een zelfde glazuur, maar dit keer met koper als pigment.
6 en 7: Het resultaat wijkt in kleur af van het origineel. Er gaat wel eens iets mis, zelfs met een beproefd glazuur.

Foto

Kleurverschil

​​​Vele factoren beïnvloeden het resultaat, zoals de zuurstoftoevoer, gassen van eerdere glazuren waarvan nog sporen in de oven aanwezig zijn, de temperatuur waarop wordt
gestookt, astoevoer van het vuur en hoe snel het baksel ​afkoelt. De opdrachtgever is gelukkig tevreden. 

​Foto's van de bodemvondst uit Medemblik staan op de website van het Huis van Hilde: Archeologiecentrum Noord-Holland. ​
http://collectie.huisvanhilde.nl/
Overige foto's © Het Woud der Verwachting 2015

Contact - Webmaster - Woudnieuws
  • Nieuws
  • Welkom
  • Het Woud
    • Paul Kluwer i.m.
    • Marlies Ursem afscheid
    • Ben Wagenvoort afscheid
  • Agenda 2019
    • Stedelijke macht
    • De heks van Almen
    • Hanzestad Zutphen
    • Terugblik AMB '19 >
      • AMB 2019 foto's 5
    • DWDDD Summerschool 2019
  • Ambachten
    • Alchemist
    • Ambachtelijk St. Thomas Gilde
    • Bandweven >
      • Bandweven 2
    • Bode >
      • Bode te paard
    • Bontwerker
    • Boog maken
    • Borduurwerk >
      • Aalmoestasje
    • Bourrelet maken
    • Breien
    • Geneeskruiden
    • Hoeden maken >
      • Robin Hood hoedje
    • Hout bewerken >
      • Dagobert
      • Kist maken
    • Juwelier
    • Kaartweven
    • Koperslager >
      • Messing schotel
    • Lantaarnmaker
    • Leerwerk
    • Maliënmaker
    • Mandenmaker
    • Ondergoed
    • Pottenbakker >
      • Pelgrimshoorn
      • Pottenbakkersdraaischijf
      • Puntneus voor pottenkijkers
      • Steengoed
      • Vuurstolp
      • Voor hetere vuren staan
    • Riemensnijder
    • Schoenmaker >
      • Passende schoenen
      • Schoenen valkenier
    • Schrijver
    • Tekenaar met zilverstift
    • Tenten maken
    • Torenblazer
    • Trippenmaker
    • Tuigenmaker >
      • Harnachement 1
      • Harnachement 2
    • Wapensmid >
      • Replica
    • Weven
    • Wol verven
  • Ark van Noach
    • Keeshond
    • Le grand noir du Berry
    • Molossos >
      • Landseer
    • Natte neuzen
    • Nederlandse landgeit
    • Ouessant, fotogeniek schaap
    • Witte paarden parade
    • Twentse landgans
    • De zwarte prins
  • Educatief aanbod
    • Stripboek Gelre
    • Ontmoet middeleeuwers
    • Alles op één kaart
    • Mijn leeren is speelen
    • Onze held in harnas
    • Spelenderwijs
    • Middeleeuwen in 3D
    • Het Woud in 3D-film
    • Vrouwen van Nu - Eefde
    • Wildenborchse vrouwenclub
  • Erfgoedbreed
    • Nijenbeek - kasteelruïne
    • De Hoge Berg, Texel
    • Ere wie ere toekomt
    • De eenhoorn achterna
    • Kruidentuin Stein
  • Erepodium Maelwael
    • Passion
    • Nijmegen bakermat
    • In vol ornaat
    • Maelwael in Rijksmuseum
    • Beeldhouwers voor Bourgogne
    • Sprakeloze monnik
  • Getijdenboek
    • Getijdenboek TEFAF (2)
    • Getijdenboek TEFAF (1)
    • The Tenschert Hours
    • Maastrichter Getijdenboek
  • Evenementenarchief
    • Kostuumpresentatie
    • Terugblik AMB '18
    • De zot gekroond
    • Ridders Oude Wand
    • Eendaags Pop-Up Museum
    • Terugblik GvL '17 >
      • Terugblik 2 GvL '17
      • 2017 GvL - foto's
      • 2017 - Graafschap op GvL-festival
      • Dirk IV gaat mank
    • Terugblik AMB '17 >
      • Datura Medieval Music
      • leringh & vermaeck
      • Pinksteren-kasteeldagen
    • Handel en Hanze
    • 2016 GvLimburg Festival >
      • 2016 Gebr.v.Limburg - foto's
      • 2016 Blyde Incomst - foto's
      • 2016 GvL - hertogelijke garde
      • 2016 Druivenoogst - foto's
      • 2016 middeleeuwse smulparij - foto's
    • 2016-10-08 Gelredag / Koningsweg
    • 2016-10-07 Archeohotspot Arnhem
    • 2016 Ammersoyen Middeleeuws Bewoond >
      • AMB 2016
      • Spelen op Ammersoyen
      • Klinken op Johanna
      • Kinderspeurtocht
      • Verhalen op Ammersoyen
      • Duiven lossen
      • Tijdverdrijf op Ammersoyen
      • Jonkvrouw worden?
      • Hoe word je ridder?
    • 2015 GvLimburg Festival
    • 2015 - Welkom op Ammersoyen
    • 2013 Gebroeders van Limburg Festival
    • 2013 Loop der Tijden
    • 2013 Het blijft toch familie
    • 2013 Project Middeleeuwen
    • 2013 Kasteel Ammersoijen
  • Hertog Willem
    • Feestgewaad voor Willem van Gelre
    • Goed gemutst of blootshoofds
    • Harnas voor Willem I
    • Hertogelijk harnas verguld
    • Order of the Garter
    • Pronkharnas voor Willem
    • Rode schoenen
    • Stadsrecht bevestigd in 1377
  • Historie van Gelre
    • Elburg vesting >
      • 2018 Elburg - foto's
    • Slag van St. Hubert
    • Monnikhuizen
  • Maelwael Lymborch
    • Gebr.van Lymborch
    • Grassi's schetsboek
    • Handschoenen
    • Hernoemd tot Van Lymborch
    • Nieuwjaarsdag
    • Nijmegen ca. 1400
    • Sergent d'armes.
    • Valkenjacht vlnr
    • Veelzijdige paarden
  • Maria van Gelre
    • Jaarboek Kostuum 2019
    • Biografie Marie d'Harcourt
    • Bruidsschat op de pof
    • Eelt op je knieën
    • Eerste Kerstdag
    • Engelen bij Maria
    • Gebedenboek Maria van Gelre
    • Hand van de meester
    • Hermelijn
    • Hofmakerij in Gelre
    • Hortus conclusus
    • Houppelande
    • Houppelande ontleed
    • Imitatio Mariae
    • Maria van Gelre's kerkschat
    • Onder de loep nemen
    • Paard en tuig
    • Pluim op je hoed
    • Reinald IV
    • Riem onder het hart
    • Rozet van parels
    • Ten voeten uit
    • Zo blank als sneeuw
  • Media
    • Maria's bruidskleed
    • Willem onderweg
    • Willem in harnas
    • Monnikhuizen in 3D
    • Ammersoyen 360°
    • List van de Rosmolen
  • Onderzoek
    • Midwinterhoorn
    • In amazonezit
    • Stekeligheden
    • Vorstelijke bontmuts
    • Wat een kers niet vermag
    • Vlindermadonna van dichtbij
    • Elburg ideaalstad
    • Maria van Brabant
    • Gouden zegel Karel IV
    • bellenville ook gelders
    • honi soit qui mal y pense
    • Kroniek van Froissart
    • Het Middeleeuwse Banket
    • Festina lente
    • Henk Demoed
    • Laudate
    • Sint Nicolaas
  • Personages
    • Johanna, hertogin van Brabant >
      • De laatste vorstin...
    • Hof van Gelre ± 1400
    • De Gezinde (het gezin) >
      • Hertogin van Gelre en Gulik >
        • Hertogin Gelre verguld
        • Catharina's tresoor
      • Maria van Gulik >
        • Surcot ouvert voor Maryken
      • Jan met de Bellen
      • Maria van Arkel >
        • Verloving
      • Johanna van Cuyck
    • Raadsheren en echtgenotes >
      • Dirk IV
      • Willem IV >
        • Rob van Zijll de Jong
      • Vrouwe van Bronckhorst
    • Herauten >
      • Heraut Gelre
      • Heraut Gulik
      • Heraut Kleef
      • Wapenboek Bellenville
      • Kwartet van Herauten
      • Heraut Gelre in Bellenville
      • Heraut Gelre bekent kleur
    • Gewapend escorte >
      • Commandant Frederik
      • Gerard van Culemborg
      • Je zult voor paal staan...
      • Manschappen gezocht
      • Wapenschouw
      • Wimpeldrager
    • Nieuwjaar - januariblad >
      • Hondenmeester
    • Lenterit - meiblad >
      • Blazers van Berry
    • Hooioogst - juniblad >
      • Meesterlijk magazine in de maak
    • Valkenjacht - augustusblad >
      • De valkenier
      • Hondenmeester
    • Overige kalenderbladen
    • Ezelkaravaan >
      • Wijnoogst
      • Strontbrigade
      • Berry-ezels met vredesduiven naar Ammersoyen
    • Personeel >
      • Hofkapelaan >
        • Sandalen voor een bedelmonnik
        • Benardus' bril
      • Hofastroloog >
        • Betekenis van de astrologie en de rol van de astroloog in de Middeleeuwen
      • Kamenier
      • Waterdraagsters
  • Projecten 2005-18
    • Project 2012-15
  • Publicaties
    • Maelwael Van Lymborch
    • Guillaume Machaut
    • Catalogus 'Ik, Maria van Gelre'
    • Maria van Gelre 1380-1429
    • Grondleggers schilderkunst
    • The making of... Magazine 600
    • Het verleden op je bord
    • Het Woud der Verwachting
    • De gebroeders Van Limburg
    • Edelman Bedelman
    • De hand van de meester
    • Op reis en aan tafel met Katherina van Kleef 1417
    • Kastelen in Gelderland
    • Middeleeuws koken >
      • Herleving ME keuken
  • Ridders van Gelre
    • Keizer Karel IV getekend
  • Symbolen van Gelre
    • Op drakenjacht
    • De Draak van Gelre
    • Gelre's rode roos
    • Gelderse vlag
    • Gelders vlagvertoon
    • Toernooihelm
    • Wapen Gelre & Gulik
    • Wapenmantel hertog Willem
  • Valkenjacht
    • Valken boven Ammersoyen
    • Catharina op valkenjacht
    • Jagen met vogels
  • Voor het noenmaal..
    • Arte della Cucina
    • Noenmaal in het Paviljoen
    • Kookworkshop voor Ammersoyen
    • Pronkgerecht
    • Hertogelijk noenmaal
    • Tafelkleed met verhaal
    • Dragers met berrie
  • Donateur worden
  • Contact
  • Nieuwsbrief