Charles d'Orléans

Krijgsgevangen na Slag bij Agincourt 1415 ~ tijdens 100-jarige Oorlog

Getijdenboek van Marguérite d'Orléans, zus van Charles d'Orléans, vrouw van Richard, graaf d'Etampes. (1426 - 1438, detail f. 25r) BnF. Strijd tussen Fransen (links / witte kruisjes) en Engelsen (rechts) / rode kruisjes), herkenbaar aan het vlagvertoon met banier en wimpel. Linksboven: blauw met Franse gouden lelies, en de Engelse banier rechtsboven: rood met drie gouden leeuwen.

's Werelds oudst bekende Valentijn-gedicht is van Charles d'Orléans

Zeer gedetailleerde en realistische afbeelding van Charles d'Orléans in gevangenschap in de White Tower te Londen, schrijvend aan zijn gedichtenbundel.

Charles d'Orléans zou als eerste ooit een Valentijn geschreven hebben die aan Bonne d'Armagnac was gericht.
Hij schreef die achter slot en grendel in de White Tower in Londen. Op de miniatuur zit hij onder toezicht van de bewaking aan tafel te schrijven
De Engelsen namen hem in de Slag bij Agincourt gevangen. Hij zat 25 jaar op eigen kosten in Engeland vast en kwam uiteindelijk tegen een mega hoog losgeld van 220.000 gouden ecu's vrij. Filips de Goede, hertog van Bourgondië, bezorgde dit bedrag aan de Engelse tegenpartij. Bonne
overleed voordien. Eenmaal terug op het vasteland van Europa maakte Filips hem tot Ridder in de Orde van het Gulden Vlies. Hij trouwde met Maria van Kleef, Filips' nichtje en dochter van hertog Adolf van Kleef en Maria van Bourgondië. Maria van Kleef was pas 14 en hij bijna 46 jaar oud. Zij was 30 bij de geboorte van hun eerste kind Marie, 35 toen Louis kwam en 37 bij Anne's geboorte.

Frontispice Poëziebundel Charles d'Orléans, Engelse uitgave ca. 1500. Het hiervoor afgebeelde detail is hieraan ontleend.

Wapenschild van Charles, hertog van Orléans, voorzien van het ereteken van de Orde van het Gulden Vlies, Gent 1445

Charles beminde Bonne in het Frans op Valentijnsdag 14 februari 1416

Je suis déjà d’amour tanné,
Ma très douce Valentinée,
Car pour moi fûtes trop tard née,
Et moi pour vous fus trop tôt né.
Dieu lui pardonne qui estrené
M’a de vous, pour toute l’année

Je suis déjà d’amour tanné
Ma très douce Valentinée,
Bien m’étais suspeçonné,
Qu’aurais telle destinée,
Ainsi que passât ceste journée,
Combien qu’Amours l’eût ordonné.

Je suis déjà d’amour tanné

I am already sick of love,
My very gentle Valentine,
Since for me you were born too soon,
And I for you was born too late.
God forgives he who has estranged
Me from you for the whole year.
I am already sick of love,
My very gentle Valentine,
Well might I have suspected,
Having such a destiny, cousin
Thus would have happened this day,
How much that Love would have commanded.
I am already sick of love.

Ik lijd nu zeer aan liefdespijn,
mijn o zo zachte Valentijn,
want jij bent mij te vroeg geboren,
ik zal voor jou te laat geboren zijn.
Dat God vergeven mag die mij
van jou dit ganse jaar ontvreemde.

Ik lijd nu zeer aan liefdespijn,
mijn o zo zachte Valentijn.
Ik had het kunnen weten,
dat mij dit lot was toegemeten
en even zeer als deze dag vergleed
zozeer berokkent liefde mij dit leed.

Ik lijd nu zeer aan liefdepijn.

Gebr. Van Lymborch, Valkenjacht (detail) op het augustusblad uit de Très Riches Heures. Vlnr. Bonne d'Armagnac, Charles d'Orleans en de dochter van Berry, Bonne of Marie.

Tijdens de Blijde Incomste "Charles d'Orléans" met een valk op de hand pal voor het historische Nijmeegse Stadhuis aan de Burchtstraat.

Nijmegen, Sint Nicolaaskapel op de achtergrond. Op het Valkhof manschappen van Het Woud der Verwachting in gesprek met "Charles d'Orléans".

Identificatie Maria van Kleef / Charles d'Orléans op wandtapijt onjuist

Wandtapijt met verloofd stel onder baldakijn. Parijs, Musée des Arts décoratifs.
Of dit Charles d'Orléans (45) en Marie van Kleef (16) zijn cf. de identificatie door Raimond van Marle, 1923, is de vraag. Hun leeftijdsverschil is zo groot dat de duiding van Anna Maria Cetto
meer vertrouwen wekt. Zij meent dat Louis de Savoye (27) en Anne de Lusignan (22) zijn afgebeeld. Elk huwelijk is gesloten in 1440 en het wandtapijt dateert uit 1460/65. Charles stierf in 1465,70 jaar oud.

Uit de gaatjes in de bodem van de gieter in de rechterhand van de jonkvrouw drupt water op een bloeiende plant in een pot van aardewerk, symbool voor leven. Staan de letters A en I op haar ceintuur voor Anne de Lusignan? Haar jonker heeft rechts een poignard in de hand en links een stok. Het hondje, symbool voor huwelijkstrouw, speelt met een bot. De horizontale banen op haar boezem kunnen refereren aan de 5 blauwe en 5 zilveren banen van haar blazoen van Lusignan.

Regelrecht verbindt de baldakijn het wandtapijt met het geslacht Savoye. In de Onze Lieve Vrouwe-kerk te Breda houden zwevende engelen een baldakijn vast bij het grafmonument, dat in 1460-90 is gebouwd voor de Nassau's. Wellicht een nouveauté van Pierre Cuypers die als restaurator zo te zien geïnspireerd kan zijn door het feit dat Françoise van Savoye de eerste vrouw was van Hendrik III van Nassau-Breda. Cuypers kon de lust tot verfraaiing vrijwel niet onderdrukken als hij de kans had.