- Nieuws
- Welkom
- Het Woud
- Agenda 2019
-
Ambachten
- Alchemist
- Ambachtelijk St. Thomas Gilde
- Bandweven >
- Bode >
- Bontwerker
- Boog maken
- Borduurwerk >
- Bourrelet maken
- Breien
- Geneeskruiden
- Hoeden maken >
- Hout bewerken >
- Juwelier
- Kaartweven
- Koperslager >
- Lantaarnmaker
- Leerwerk
- Maliënmaker
- Mandenmaker
- Ondergoed
- Pottenbakker >
- Riemensnijder
- Schoenmaker >
- Schrijver
- Tekenaar met zilverstift
- Tenten maken
- Torenblazer
- Trippenmaker
- Tuigenmaker >
- Wapensmid >
- Weven
- Wol verven
- Ark van Noach
- Educatief aanbod
- Erfgoedbreed
- Erepodium Maelwael
- Getijdenboek
-
Evenementenarchief
- Kostuumpresentatie
- Terugblik AMB '18
- De zot gekroond
- Ridders Oude Wand
- Eendaags Pop-Up Museum
- Terugblik GvL '17 >
- Terugblik AMB '17 >
- Handel en Hanze
- 2016 GvLimburg Festival >
- 2016-10-08 Gelredag / Koningsweg
- 2016-10-07 Archeohotspot Arnhem
- 2016 Ammersoyen Middeleeuws Bewoond >
- 2015 GvLimburg Festival
- 2015 - Welkom op Ammersoyen
- 2013 Gebroeders van Limburg Festival
- 2013 Loop der Tijden
- 2013 Het blijft toch familie
- 2013 Project Middeleeuwen
- 2013 Kasteel Ammersoijen
- Hertog Willem
- Historie van Gelre
- Maelwael Lymborch
-
Maria van Gelre
- Jaarboek Kostuum 2019
- Biografie Marie d'Harcourt
- Bruidsschat op de pof
- Eelt op je knieën
- Eerste Kerstdag
- Engelen bij Maria
- Gebedenboek Maria van Gelre
- Hand van de meester
- Hermelijn
- Hofmakerij in Gelre
- Hortus conclusus
- Houppelande
- Houppelande ontleed
- Imitatio Mariae
- Maria van Gelre's kerkschat
- Onder de loep nemen
- Paard en tuig
- Pluim op je hoed
- Reinald IV
- Riem onder het hart
- Rozet van parels
- Ten voeten uit
- Zo blank als sneeuw
- Media
-
Onderzoek
- Midwinterhoorn
- In amazonezit
- Stekeligheden
- Vorstelijke bontmuts
- Wat een kers niet vermag
- Vlindermadonna van dichtbij
- Elburg ideaalstad
- Maria van Brabant
- Gouden zegel Karel IV
- bellenville ook gelders
- honi soit qui mal y pense
- Kroniek van Froissart
- Het Middeleeuwse Banket
- Festina lente
- Henk Demoed
- Laudate
- Sint Nicolaas
-
Personages
- Projecten 2005-18
-
Publicaties
- Maelwael Van Lymborch
- Guillaume Machaut
- Catalogus 'Ik, Maria van Gelre'
- Maria van Gelre 1380-1429
- Grondleggers schilderkunst
- The making of... Magazine 600
- Het verleden op je bord
- Het Woud der Verwachting
- De gebroeders Van Limburg
- Edelman Bedelman
- De hand van de meester
- Op reis en aan tafel met Katherina van Kleef 1417
- Kastelen in Gelderland
- Middeleeuws koken >
- Ridders van Gelre
- Symbolen van Gelre
- Valkenjacht
- Voor het noenmaal..
- Donateur worden
- Contact
- Nieuwsbrief
Pronkgerecht op Ammersoyen?
Over pauwen, zwanen, kraanvogels en reigers op het middeleeuws menu

Pronkgerechten
Klopt het dat tijdens een vorstelijk banket regelmatig een pronkgerecht werd opgediend, bijvoorbeeld een pauw of zwaan, een kraanvogel of een reiger?
Christianne Muusers is daar duidelijk over. Zij geeft op haar website Coquinaria zelfs middeleeuwse recepten voor de bereiding van dergelijk groot gevogelte.
Ook zijn via archeologisch onderzoek in beerputten in Hollandse binnensteden botresten naar boven gekomen die afkomstig zijn van reigers en van zwanen.
De aanwezigheid van zulke botresten valt aan vrijwel geen andere oorzaak dan aan consumptie te koppelen.
Met name in Alkmaar kwamen recent enkele vondsten van zwanenbotten aan het licht.
Ook in de kunst is het pronkgerecht met een pauw of een zwaan op een schotel veelvuldig in beeld gebracht, bijvoorbeeld door Jeroen Bosch bij de Bruiloft te Kana. Hier is de varkenskop juist een vreemde eend in de bijt!
Klopt het dat tijdens een vorstelijk banket regelmatig een pronkgerecht werd opgediend, bijvoorbeeld een pauw of zwaan, een kraanvogel of een reiger?
Christianne Muusers is daar duidelijk over. Zij geeft op haar website Coquinaria zelfs middeleeuwse recepten voor de bereiding van dergelijk groot gevogelte.
Ook zijn via archeologisch onderzoek in beerputten in Hollandse binnensteden botresten naar boven gekomen die afkomstig zijn van reigers en van zwanen.
De aanwezigheid van zulke botresten valt aan vrijwel geen andere oorzaak dan aan consumptie te koppelen.
Met name in Alkmaar kwamen recent enkele vondsten van zwanenbotten aan het licht.
Ook in de kunst is het pronkgerecht met een pauw of een zwaan op een schotel veelvuldig in beeld gebracht, bijvoorbeeld door Jeroen Bosch bij de Bruiloft te Kana. Hier is de varkenskop juist een vreemde eend in de bijt!
Banket op Ammersoyen
Zou dit misschien kunnen betekenen dat de keukenprinsessen van Het Woud der Verwachting gaan zorgen dat Willem, Hertog van Gelre zoiets krijgt voorgeschoteld tijdens het banket met Pinksteren op Ammersoyen? Op middeleeuwse miniaturen zien we heel vaak schotels waarop pauwen prijken. We zien wel welke verrassingen de kok en keukenmeester, de vleesmeester en de pasteibakker gaan bereiden. Maar de kans op een echte gebraden pauw lijkt minimaal als je hierna leest wat er allemaal bij komt kijken. Even meekijken bij zo'n feestelijk banket?
Tafelversiering
Lizet Kruyf meldt: "De Dordtse medicus Johan van Beverwijck zegt in zijn Schat der Gesontheyt in 1643 dat ze zwaar te verteren zijn en vooral als tafelversiering dienen. In het Jacht-Bedryf van ongeveer 1635 staan pauwen nog uitgebreid beschreven, het is een vogel om in de wintermaanden te eten van oktober tot februari, en het liefst vogels die twee jaar oud zijn. Je moet ze acht dagen laten besterven zonder te plukken en leeg te halen. Het beestje zal dan behoorlijk adelijk geworden zijn. In de tweede helft van de 17e eeuw is de klad er echt ingekomen en verdwijnen deze grote vogels uit de kookboeken."
Zou dit misschien kunnen betekenen dat de keukenprinsessen van Het Woud der Verwachting gaan zorgen dat Willem, Hertog van Gelre zoiets krijgt voorgeschoteld tijdens het banket met Pinksteren op Ammersoyen? Op middeleeuwse miniaturen zien we heel vaak schotels waarop pauwen prijken. We zien wel welke verrassingen de kok en keukenmeester, de vleesmeester en de pasteibakker gaan bereiden. Maar de kans op een echte gebraden pauw lijkt minimaal als je hierna leest wat er allemaal bij komt kijken. Even meekijken bij zo'n feestelijk banket?
Tafelversiering
Lizet Kruyf meldt: "De Dordtse medicus Johan van Beverwijck zegt in zijn Schat der Gesontheyt in 1643 dat ze zwaar te verteren zijn en vooral als tafelversiering dienen. In het Jacht-Bedryf van ongeveer 1635 staan pauwen nog uitgebreid beschreven, het is een vogel om in de wintermaanden te eten van oktober tot februari, en het liefst vogels die twee jaar oud zijn. Je moet ze acht dagen laten besterven zonder te plukken en leeg te halen. Het beestje zal dan behoorlijk adelijk geworden zijn. In de tweede helft van de 17e eeuw is de klad er echt ingekomen en verdwijnen deze grote vogels uit de kookboeken."
Receptuur
Maître Amiczo Chiquart, in dienst van hertog Amedée VIII de Savoie, beschrijft in zijn kookboek (1420) hoe
een pauw te presenteren als intermezzo tijdens een banket, die als vermomming over een gebraden gans ligt.
Die gans komt vervolgens - bij verrassing - tevoorschijn. Schijn bedriegt, zogezegd. De veronderstelling dat pauwen zelden of nooit gegeten werden, baseerde men - ten onrechte - op deze beschrijving.
Voor het bereiden van de pauw zijn wel recepten bewaard gebleven, o.a. in de Gentse Universiteitsbibliotheek,
zie de website van Coquinaria van Christianne Muusers. Was vóór 1500 het bereiden van pauwen nog populair, later worden pauwen verdrongen door de kalkoen na de ontdekking van Amerika, de Nieuwe Wereld.
Interesse in de uitvoeringspraktijk in de keuken van de Middeleeuwen van zo'n pronkgerecht? Kijk dan hier!
Maître Amiczo Chiquart, in dienst van hertog Amedée VIII de Savoie, beschrijft in zijn kookboek (1420) hoe
een pauw te presenteren als intermezzo tijdens een banket, die als vermomming over een gebraden gans ligt.
Die gans komt vervolgens - bij verrassing - tevoorschijn. Schijn bedriegt, zogezegd. De veronderstelling dat pauwen zelden of nooit gegeten werden, baseerde men - ten onrechte - op deze beschrijving.
Voor het bereiden van de pauw zijn wel recepten bewaard gebleven, o.a. in de Gentse Universiteitsbibliotheek,
zie de website van Coquinaria van Christianne Muusers. Was vóór 1500 het bereiden van pauwen nog populair, later worden pauwen verdrongen door de kalkoen na de ontdekking van Amerika, de Nieuwe Wereld.
Interesse in de uitvoeringspraktijk in de keuken van de Middeleeuwen van zo'n pronkgerecht? Kijk dan hier!

Witte pauwen bij kasteel Staverden
De hertog van Gelre kreeg uit Staverden op de Veluwe jaarlijks witte pauwenveren als helmtooi voor zijn pronkhelm. In ruil daarvoor had zijn voorganger graaf Reinoud I aan Staverden in 1298 stadsrechten verleend. Maar voor de levering van pauwenveren hoefde men uiteraard geen witte pauwen te slachten. Het is nog zeer de vraag of Hertog Willem een groot liefhebber is van gebraden pauwen. Ook al staan er sinds eeuwen pauwen, zwanen, kraanvogels en reigers op het menu van de rijksgroten.
De hertog van Gelre kreeg uit Staverden op de Veluwe jaarlijks witte pauwenveren als helmtooi voor zijn pronkhelm. In ruil daarvoor had zijn voorganger graaf Reinoud I aan Staverden in 1298 stadsrechten verleend. Maar voor de levering van pauwenveren hoefde men uiteraard geen witte pauwen te slachten. Het is nog zeer de vraag of Hertog Willem een groot liefhebber is van gebraden pauwen. Ook al staan er sinds eeuwen pauwen, zwanen, kraanvogels en reigers op het menu van de rijksgroten.